JACKSON HOLE YAKLAŞIRKEN BORSA İSTANBUL’DA BİLANÇO DÖNEMİNİ KAPATIYORUZ
Ağustos ayına damga vuracak bir sempozyum yaklaşıyor. 24-26 Ağustos tarihlerinde ABD‘nin Wyoming eyaletinin Jackson Hole kasabasında her yıl dünyanın en önemli merkez bankası yetkililerini ve finansal piyasa katılımcılarını bir araya getiren ekonomi politikası sempozyumu Jackson Hole.
Üst düzey ekonomistlerin küresel ekonomiyi ele aldıkları Jackson Hole Ekonomi Sempozyumu’nun temel amacı, ekonomik konuların açık bir şekilde tartışılabileceği bir platformu teşvik etmek.
2022 yılında Pandemi sonrası küresel enflasyon mücadelesi ve yükselen faizlerin nereye kadar gideceği merak ediliyordu. 25 Ağustos 2022 tarihinde Jackson Hole Sempozyumu başladı ve Fed Başkanı Jerome Powell enflasyon yüksek iken ekonominin tam potansiyeline ulaşamayacağına değindi. Fiyat istikrarı için zamana ihtiyaç olduğuna vurgu yapan Powell, ‘Enflasyon ne kadar uzun süre yüksek kalır ise, kemikleşme olasılığı o kadar artar. Merkez bankalarının ana sorumluluğu enflasyonu düşürmek.’ Demişti.
Bugün geldiğimiz noktada tam 1 yıl sonra FED’in faiz artışlarındaki sıkı duruşu ile ekonomideki toparlanma ABD için netlik kazanıyor. Seri artışların yerini zaman zaman izle gör politikasına bıraktığını görüyoruz. FED gelen ekonomik veriler öncülüğünde, işgücü piyasasındaki güçlü duruştan da destek alarak yaptığı hamleler ile pandemi sonrası en hızlı toparlayan ülkeler arasına ABD ‘yi yerleştirmeyi başardı.
2022’de Jackson Hole Ekonomi sempozyumunda pek çok konu tartışıldı. Geçen yıl ki teması ‘’Ekonomi ve Politika Üzerindeki Kısıtlamaların Yeniden Değerlendirilmesi" olan sempozyumun bu yıl ana başlığı "Küresel Ekonomide Yapısal Değişimler" olarak belirlendi. Toplantının programı ilerleyen günlerde açıklanacak. Dünya ekonomisi için 2022, Covid-19 krizinden çıkış, yaraları sarma ve toparlanma yılı olacaktı.
Ne yazık ki olmadı.2023 yılının ilk yarısında toparlanma hamleleri devam etti hatta ikinci yarıyıla da bazı ülkeler için kısmen sarktı diyebiliriz. 2024 yılına dair ise artık güçlü ve güçsüz ekonomiler arasındaki çizgi belirgin olarak kendini gösterecektir. Kendini toparlamakta uzun zamana ihtiyaç duyan ülkeleri ise ciddi zorluklar bekleyebilir.
Günümüzde ekonomik yapısal değişim sektörel bazda ifade edildiği gibi, makro boyutta tüm ekonomi için de ifade ediliyor. Ana sektörlerin içerisindeki alt sektörlerin yüzde paylarının değişimleri sektörel bazda ekonomik değişimleri gösterirken, büyüme oranı gibi makro değerler veya tarımdan sanayiye, sanayiden hizmet ekonomisine geçiş ise küresel çaptaki yapısal değişimler olarak değerlendiriliyor.
Son bir yılda yükselen enflasyonla, gelir kaynaklarındaki oransal değişimler özellikle imalattan hizmet sektöründeki değişimler bu senenin Jackson Hole sempozyumunda yer alacaktır. Hizmet sektöründeki büyümede, birçok yeni alt sektörün ortaya çıkmasında teknolojik gelişmelerin ana kaynağı oluşturduğu göz ardı edilemez.
Sanal asistanlardan, birçok web tabanını tarayarak aradığınız ürünü en ekonomik şekilde bulmanızı sağlayan yazılımlar insan gücü olmadan çalışan hizmet sektörleri olarak en iyi örnekler olabilir. Teknolojinin gelişimi uzaktan çalışma imkanlarını genişletmiş ve uzaktan çalışma ile ülkeler arası farklılıklar gösteren bazı işgücü kollarında ücretlerin birbirine yakınlaşmasını beraberinde getirmiştir.
Yurtiçinde de ekonomideki yapısal değişiklik göze çarpıyor. 14- 18 Ağustos haftası Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023 yılı Haziran ayında ücretli çalışanlar aylık olarak sanayi sektöründe %0,8 ve inşaat sektöründe %1,1 azaldı, ticaret-hizmet sektöründe %0,1 arttı. Yıllık bazda ise Haziran ayında sanayi sektöründe %0,4 azaldı, inşaat sektöründe %6,9 ve ticaret-hizmet sektöründe %2,8 arttı.
Gelişen teknoloji ile yeni hizmet alanlarının oluşması, yeni iş yatırımlarını beraberinde getirirken üç büyük ekonomik sektör grubuna hizmet sektörünü dahil ediyor. Birincil olarak tarım, hayvancılık ve balıkçılık, ikincil olarak sanayi sektörü ve üçüncül olarak ise hizmet sektörü göze çarpıyor. Son birkaç yılda, gelişmiş ekonomilerin ortak özelliği, işçilerin birincil sektörden ikincil ve üçüncül sektörlere geçiş yapıyor olmasıdır. Ticaret, yeni teknolojilerle e-ticarete dönerken, küresel piyasalarda elektronik en göze çarpan ismi olan Amazon gibi hisseler ve lüks markaların ciddi artışlar gösterdiğini görüyoruz.
Ekonomideki yapısal değişiklikler Borsa İstanbul’a da yansıdı. Nihayetinde bugün Borsa İstanbul’da ulaştırma, banka, gıda perakende ve körfez anlaşmalarından sonra enerji sektörlerinin de öncülüğünde neredeyse 8.000 puan seviyesine yaklaşan yükselişler görüyoruz.
Özellikle yılsonu beklentilerinin hala iyimserliğini koruduğu bu pozitif havada sektör bazında ulaştırma, otomotiv, gıda perakende ve enerji hisselerinin bu yıl içerisinde güçlü kalmasını bekliyoruz. İnşaat, bankacılık ve demir çelik sektörünün yıl içerisinde bir sürpriz yaparak yükselişe geçmesi de beklenebilir. Zamlardan kaynaklı sigorta şirketlerinde karlılığın fazla olması beklentisiyle burada da ivme görebiliriz.
Hisselere baktığımızda ise enerjide ALFAS, ASTOR, CWENR, EUPWR, ZOREN, ENJSA, hisseleri, inşaat sektöründe ise EKGYO, ENKAİ, TKFEN, ALARK gibi şirketler faaliyet alanları ile ilgili ön plana çıkıyor. Ulaştırma tarafında THYAO ve PGSUS otomotiv sektöründe FROTO, TTRAK, TOASO, DOAS hisseleri ve gıda perakende tarafında ise BIMAS, MGROS, SOKM, AEFES ve CCOLA hisseleri takip edilebilir.