AMAÇ, SÜREÇ ve SONUÇ
Bu üç kavram birbirini izleyen bir sıra içinde, hayatımızın gidişini belirler. Çok basit bir futbol örneği ile bu kavramları, akılda daha kalıcı hale getirmek için, açıklayabiliriz.
Bir futbol maçında A isimli oyuncunun rakibin sahasında topu kapıp, sağ taraftan yüklendiğini hayal edin.
Çizgiye doğru topla koşarken, kafasını kaldırıp, kendisiyle uyum içinde rakip ceza sahasına yüklenen takım arkadaşlarını gördüğü zaman, güzel bir orta yaparak takımın hücum oyuncularını gol pozisyonuna sokmak istediğini kabul edelim.
Oyuncu koşarken adımlarını ayarlar ve sağ ayağının içi ile eskiden “muz orta” adı verilen kavisli bir orta yapmayı planlar. Ancak tam topa vuracağı anda yaptığı adım hatası sonucunda sağ ayağının içine oturması gereken topa ayak içi burun karışımı bir vuruş yapar. Top içe kavis yapacağı yerde hafif dışa doğru kavis yaparak, bir orta gelmesini beklediği için hafif öne çıkan kalecinin açık bıraktığı köşeden kaleye girer ve gol olur.
Burada amaç, muz orta yapmak, süreç topu sağ ayak içi ve burun karışımı ile kale sahasına göndermek, sonuç ise goldür. Gerek takım oyuncularının gerek taraftarların tepkisini anlatmaya gerek yoktur sanırım. Doğru amaç, yanlış süreç yönetimine karşılık, istenenden farklı ama daha da iyi bir sonuç elde edilmiştir.
Doğal ama her zaman doğru olmayan insan davranışı kararları ve hayata geçirilmelerini sonuçlarına bakarak değerlendirmektir.
Çoğumuz süreç ile ilgilenmeyiz, hatta göz ardı ederiz. Hâlbuki bireylerin yetkinliklerini, kurumların kapasitelerini ölçümlemeye yarayan temel gösterge sonuç değil süreç olmalıdır. Sonuçlar önemsizdir demiyorum ama tek başına sonuca bakarak değerlendirme yapmak doğru değer biçmek anlamında yeterli değildir.
Sadece sonuca bakılarak yapılan değerlendirmeler kısa vadeli başarılar elde etmeye yol açsa bile, orta uzun vadede başarının elde edilebilmesi ancak doğru süreç yönetimi ile olanaklı olacaktır. Süreci doğru yönettiğiniz durumlarda, karar verici ve uygulayıcıların etki edemedikleri bazı değişkenler ve koşullarda meydana gelen hareketler istenenden farklı –istenmeyen- sonuçların elde edilmesine neden olabilirler. Bu gibi durumların başarısızlık olarak değerlendirilmesi, buna bağlı olarak sürecin değiştirilmesi hatalı bir davranış olacaktır.
Bir hareketin, alınan kararın sonucunun istenenden veya beklenenden farklı olması durumunda yapılması gereken, izlenen sürecin tekrar gözden geçirilmesi olmalıdır. Sürecin, sonuçtan bağımsız olarak, doğru olduğu tespit ediliyorsa, sonuçtan etkilenmeden tekrar edilmesi, kısa vadede değilse bile orta ve uzun vadede başarının elde edilmesini sağlayacaktır.
Tam tersine, sonucu iyi olan yanlış bir sürecin orta veya uzun vadede istenen sonuçları üretemeyeceği açıktır.
Özetle, günlük hayatımızda ve özellikle iş hayatında aldığımız kararlarda devamlılık ve beklenen başarı için sürecin hatasız ve doğru yürütülmesi önemli olacaktır. Sonuç tek başına, sadece piyango bileti aldığımızda veya bahis oyunlarında önemlidir.