ABD seçimlerinin öncesinde piyasalar için hareketli başlayan Eylül ayına FED’in Jumbo faiz indirimine gitmesi damga vurdu.

Politika faizini 50 baz puan aşağı yönlü güncelleyen FED, bu güncelleme sonucu yüzde 5,25-5,50 seviyesinde olan politika faizini yüzde 4.75-5,00 seviyesine çekti. Başkan Jerome Powell’ın “Son toplantıdan bu yana çok fazla veri geldi ve 50 baz puan indirimin doğru olduğuna karar verdik. İndirim için sabırlı davrandık, sıkı para politikasının meyvelerini topluyoruz” açıklaması piyasalar tarafında ilk tepki olarak olumlu bir görünüm verdi. Yetkililer, FED’in 50 baz puanlık faiz indiriminin normal olduğunu, olağanüstü bir durum olmadığını ve ilerleyen zamanda bu indirimlerin aynı seviyede olmayabileceği yönünde sinyaller verdiler.

Chicago FED Başkanı Goosbee 50 baz puanlık indirimin sadece enflasyon risklerine değil, istihdam piyasası risklerine de dikkat ettiğini belirtti.

Merakla Beklenen ABD Başkanlık seçimleri piyasalardaki oynaklığı artırıyor Research Affiliates’in paylaştığı son rapor öngörülebilir yatırımcı davranışlarına dikkat çekti. Araştırmaya göre kazanan adayın kim olduğundan çok seçime ne kadar zaman kaldığı piyasaların tepkisi açısından daha önemli. ABD’deki 24 seçimi inceleme altına alan araştırma S&P 500’’deki hisse senetlerinin seçimler yaklaştıkça düşme eğiliminde olduğunu gösterdi. 

Seçime bir hafta kalana kadar borsaların düşme eğiliminde olduğunu, kampanyanın son haftasında ve seçim sonrasında ise borsaların yükseliş eğilimi olduğunu gösteren araştırma Seçim sonrasında ise Cumhuriyetçiler Beyaz Saray’ı kazanırsa değerinin altındaki hisselerin toparlandığını Demokratlar göreve geldiğinde ise büyüme odaklı hisselerin güçlendiğini gösteriyor.

Eylül ayına ilişkin PMI verileri de piyasalar tarafından pür dikkat takip edildi. ABD’nin yanı sıra Avrupa ve Almanya’dan gelen öncü PMI verileri beklentilerin altında kaldı.

Eşik değerin altına gelen imalat PMI verileri de daralma yönündeki sinyallerine devam etti.

Almanya ekonomisi yükselen faiz oranları ile konjonktürel rüzgarların ve yapısal oynaklıkların ortasında büyümekte güçlük çekmekte. Yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla azalan yatırımlar nedeniyle yüzde 0,1 küçülen Almanya da Merkez Bankası üçüncü çeyrekte daha düşük büyüme beklemekte. Şayet bu beklentinin gerçekleşmesi durumunda Alman ekonomisi teknik resesyona girecek.

İmalat PMI endeksi 42,4 seviyesinden 40,3 seviyesine gerileyerek 42,3 olan beklentinin altında kalırken, Ekim 2023’ten bu yana en düşük düzeyine gelmesi dikkatleri topladı. Hizmet PMI verisi ise 51,2’den 50,6’ya inerek 51 olan beklentini altında kalırken, bileşik PMI endeksi ise 48,4 seviyesinden 47,2 seviyesine indi ve beklentileri karşılayamadı. Daralmayı en derinden hisseden Almanya’da İtalyan banka UniCredit, Almanya’dak büyük rakibi Commerzbank’ta ki ağırlığını yüzde 21 seviyesine çıkardı. Türev araçlarda yüzde 11,5 daha hisse alımı yapan UniCredit, Commerzbank’ta ki ağırlığını yüzde 29,9 seviyesine artırmak için denetleyici mercilere başvuru yaptı. Gerekli onaylar alındıktan sonra yeni finansal araçların fiziki takasının hayata geçebileceğini belirtti.

Bu girişim Alman siyasi arenasında düşmanca devralma olarak yorumlandı.

Avrupa ‘dan gelen veriler ise beklentilerin ve ağustos ayı verilerinin altında kaldığı gözlemlendi. Avrupa’da imalat PMI eylülde 45,8’den 44,8’e inerek 45,7 olan beklentini altında gelirken, hizmet PMI ise 52,9 seviyesinden 50,5 seviyesine geriledi ve 52,3 olan medyan tahminin altında gerçekleşti.

Çin Merkez Bankası, 2024 yüzde 5 büyüme hedefini tutturmak için geniş kapsamlı teşvik paketini açıkladı. Başkan Pan Gongsheng yedi günlük ters repo faizinin yüzde 1,7’den yüzde 1,5’e indirildiğini, zorunlu karşılıkların 0,5 yüzde puan düşürülerek 1 trilyon yuanlık (142 milyar dolarlık) likidite sağlanacağını duyurdu. Banka böylece zorunlu karşılıkları en az 2020’den bu yana minimum seviyeye çekti.

Orta Vadeli Borç Verme Tesisi Oranının ise yüzde 0,3 puan düşürülmesi bekleniyor. Bu yıl rezerv gereklilik oranını da 0,25 ila 0,5 puan daha düşürmesi yüksek ihtimal dahilinde. Ancak Rezerv gereklilik oranı indirimi küçük bankalar için geçerli olmayacak. Hükümet konut kredi faizlerini indirirken ikinci konut alımlarını düzenleyen kuralları yumuşattı ve ikinci kez konut alanlar için asgari peşinat oranı yüzde 25'ten yüzde 15'e düşürüldü. Pan’ın paketine hisse senetleri piyasalarına destek önlemleri de girdi.

Buna göre menkul kıymet şirketleri, fonlar ve sigorta şirketleri hisse satın almak için merkez bankası kaynaklarından faydalanabilecek. Açıklanan adımların ardından Asya’da alıcılı bir seyir ön plana çıkarken; Şangay Borsası %2,4, Hong Kong Borsası %3,3 ve Tokyo Borsası da %0,65 primli işlem görüyor.

Bu ay merkez haftasını pas geçen İngiltere Merkez Bankası BOE, FED’in 4 yıldan uzun bir süre sonra faiz indirimi yaptığı ortamda faiz oranını yüzde 5’te sabit tuttu. Ağustosta yapılan 25 baz puanlık indirimin ardından bu ay faizleri değiştirmedi. Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, "Ekonomi genel olarak beklediğimiz gibi ilerliyor.

Bu durum devam ederse politika faizini zaman içinde kademeli olarak düşürebiliriz. Ancak enflasyonun düşük kalması hayati önem taşıyor, bu nedenle politika faizinde çok hızlı ya da çok fazla kesinti yapmamaya dikkat etmeliyiz." dedi.

Japonya Merkez Bankası ‘pas ‘diyerek beklentiler dahilinde hareket etmeyi tercih etti ve ekonominin yumuşak bir toparlanma yolunda olduğunu belirterek faiz oranlarını sabit tutmaya karar verdi. Karar sonrasında ise beklentiler doğrultusunda faiz oranları %0,25 seviyesinde kaldı. Japonya Merkez Bankası geçtiğimiz Mart ayında negatif oranlara son vererek Temmuz ayında enflasyonun yüzde 2 seviyesine devam ettirilebilir bir şekilde ulaşma ihtimalinin yükseldiği görüşüyle yakın vadeli politika oranını %0,25 seviyesine güncellemişti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizinde yine bir değişikliğe gitmedi. Politika faizini yüzde 50 seviyesinde sabit tutan Merkez Bankası birbirini izleyen altıncı toplantıda da politika faizinde herhangi bir değişiklik yapmamış oldu. Ayrıca Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi CDS gerileyerek 258 baz puana düştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD ziyareti yurt içinde yakından takip edilirken, yurt dışında ABD büyüme verisi ve kişisel tüketim harcamaları enflasyon göstergesi olarak takip edilecek.

ABD S&P endeksi 5,700puan ve Almanya DAX30 endeksi ise 19,000 puan zirve seviyelerini geçmesine rağmen Fed iyimserliğinin en fazla etkilediği ürün ise yine ons altın oldu. Kritik 2600 dolar seviyesini yukarı yönlü geçen ons altında tarihi zirve 2630 dolar olarak gerçekleşti.

Bu gelişmeler sonrasında Bist100 10000 puanın üzerinde işlem görüyor. Banka endeksi %5’e yakın ralli yapıyor ve mali endeksinde %3’e yaklaşması bist100 deki yükselişe öncülük ediyor. Önümüzdeki dönemde Amerika seçimleri piyasanın gündeminde kalmaya devam ederken özellikle borsa endeksleri ve ons altındaki fiyatlamalar yakından takip edilmeli.