Kadınların her alanda gücünü hissettirdiği ve toplumda etki sağladığı önemli bir dönemi yaşıyoruz.
Kadınlar artık ekonomik, sosyal ve çevresel kalkınmadaki kritik rollere sahip. Kadınların eğitimi, sağlığı, ekonomik katılımı ve karar alma süreçlerine dahil edilmesi kalkınma üzerinde kritik öneme sahip. Kadınların iş gücüne katılımının, toplumsal kalkınma ve gelir eşitsizliklerinin azaltılmasındaki önemi artık ölçülebilir bir noktada. Kadınların sihirli elleri çevreye de anne şefkatiyle dokunmaya devam ediyor.
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDG) ve Cinsiyet Eşitliği:
Birleşmiş Milletler'in 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDG'ler) kapsamında kadınların rolü, özellikle Cinsiyet Eşitliği ve Yoksulluğun Sona Erdirilmesi gibi hedeflerdeki bağlantı bulunuyor.
Kadınların liderlik pozisyonlarına getirilmesi, sürdürülebilir kalkınma için büyük fırsatlar sunuyor. Dünya genelinde kadınların çevresel sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile mücadelede aktif rol aldığı birçok proje bulunuyor.
Yeşil Kadınlar Hareketi ile de kadınların çevre koruma ve iklim değişikliği ile mücadele konularında farkındalık yaratmalarını ve liderlik yapmalarını teşvik ediyor. Ağaç dikme kampanyaları, geri dönüşüm projeleri ve çevre eğitimi gibi faaliyetlerle, kadınların çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunmalarını sağlanıyor.
Yeni Zelanda - Jacinda Ardern: Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, iklim değişikliği ile mücadelede ve sürdürülebilir kalkınma politikalarının uygulanmasında önemli adımlar atmıştır. Ardern'in liderliğinde, Yeni Zelanda, karbon nötr olma hedefini belirlemiş ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmıştır.
Almanya - Angela Merkel: Almanya'nın eski Başbakanı Angela Merkel, sürdürülebilir enerji politikaları ve çevre koruma konularında önemli çalışmalar yapmıştır. Merkel'in liderliğinde, Almanya, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişte öncü ülkelerden biri olmuştur.
Liberya - Ellen Johnson Sirleaf: Liberya'nın eski Devlet Başkanı Ellen Johnson Sirleaf, ülkesinde sürdürülebilir kalkınma ve çevre koruma politikalarını teşvik etmiştir. Sirleaf, ormanların korunması ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması konusunda önemli adımlar atmıştır.
Hindistan - Vandana Shiva: Çevre aktivisti ve bilim insanı Vandana Shiva, Hindistan'da sürdürülebilir tarım ve çevre koruma konularında liderlik yapmaktadır. Shiva, organik tarım ve biyoçeşitliliğin korunması konularında önemli projeler yürütmektedir.
Hindistan'da kadınlar, güneş enerjisi projelerinde aktif rol alarak yenilenebilir enerji kullanımını artırıyor. Örneğin, Barefoot College adlı kuruluş, kırsal bölgelerde kadınları güneş enerjisi mühendisleri olarak eğitiyor. Bu kadınlar, kendi topluluklarında güneş enerjisi sistemleri kurarak enerjiye erişimi artırıyor ve karbon emisyonlarını azaltıyor.
Kenya: Kenya'da kadınlar, sürdürülebilir tarım uygulamaları ve orman koruma projelerinde liderlik yapıyor. Green Belt Movement adlı sivil toplum kuruluşu, kadınların ağaç dikme ve ormanları koruma çalışmalarına katılımını teşvik ediyor. Bu girişim, hem çevresel sürdürülebilirliği artırıyor hem de kadınların ekonomik olarak güçlenmesine katkı sağlıyor.
Bangladeş: Bangladeş'te kadınlar, iklim değişikliğine uyum sağlama ve afet riskini azaltma projelerinde aktif rol oynuyor. BRAC adlı sivil toplum kuruluşu, kadınları iklim değişikliğine karşı dayanıklılıklarını artırmak için eğitiyor ve destekliyor. Bu kadınlar, topluluklarında iklim değişikliğine uyum sağlama stratejilerini uygulayarak, sel ve kuraklık gibi afetlerin etkilerini azaltıyor.
Nepal: Women’s Environment Preservation Committee (WEPCO), kadınları atık yönetimi ve geri dönüşüm projelerinde liderlik yapmaları için eğitiyor. Bu projeler, çevre kirliliğini azaltırken kadınların toplumsal rollerini güçlendiriyor.
Türkiye'de de kadınların sürdürülebilir kalkınma ve çevresel sürdürülebilirlik konularında önemli rol oynadığı önemli projeler bulunuyor;
Kadın Çiftçiler Tarımsal Yeniliklerle Buluşuyor Projesi: Bu proje, kadın çiftçilerin sürdürülebilir tarım uygulamalarını benimsemelerini teşvik ediyor. Eğitimler ve destek programları ile kadın çiftçiler, organik tarım, su tasarrufu ve toprak koruma gibi konularda bilgi sahibi oluyor.
Gümüşhane: İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yürütülen projede, kadın çiftçilere yüzde 100 hibeli kuşburnu fidanları dağıtılmıştır. Bu proje kapsamında, kadın çiftçiler modern kapama bahçeleri kurarak kuşburnu üretimini artırmayı hedeflemektedir.
Isparta: Isparta İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Eğirdir Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü işbirliği ile yürütülen projede, kadın çiftçilere tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda eğitimler verilmiştir. Bu eğitimler sonucunda, kadın çiftçiler nane, ekinezya, lippia ve melisa gibi bitkilerin üretimini yaygınlaştırmıştır.
Erzurum: Erzurum İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü işbirliği ile yürütülen projede, kadın çiftçiler coğrafi işaretli Narman şeker fasulyesinin tanıtımı ve yaygınlaştırılması çalışmalarına katılmıştır.
Bu projeler, kadın çiftçilerin tarımsal yeniliklerle buluşarak hem ekonomik hem de çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunmalarını sağlamaktadır.
Kadın ve İklim Dostu Enerji Projesi: Bu proje, kadınların yenilenebilir enerji kaynaklarına erişimini artırmayı hedefliyor. Güneş enerjisi panelleri ve enerji verimliliği teknolojileri gibi çözümlerle, kadınların enerji ihtiyaçlarını sürdürülebilir şekilde karşılamaları sağlanıyor.
Ekodoku Sürdürülebilir Yaşam Kooperatifi: Bu kooperatif, kadınların sürdürülebilir kalkınma ve çevre koruma konularında aktif rol almasını teşvik ediyor. Kooperatif, doğal liflerin ve geleneksel dokuma yöntemlerinin üretimini yaygınlaştırarak, çevre dostu üretim süreçlerini destekliyor.
TEMA Vakfı - İklim İçin Kadın Liderler Projesi: TEMA Vakfı, kadın gönüllülerin iklim değişikliği konusunda kapasitelerini artırmayı ve yerelde iklim savunuculuğu yapabilmelerini desteklemeyi hedefliyor. Bu proje kapsamında, kadınların iklim değişikliği ile mücadelede liderlik yapmaları teşvik ediliyor.
Bu projeler, kadınların yenilenebilir enerji ve iklim değişikliği ile mücadelede ne kadar önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Yeşil Kadınlar Hareketi: Bu hareket, kadınların çevre koruma ve iklim değişikliği ile mücadele konularında farkındalık yaratmalarını ve liderlik yapmalarını teşvik ediyor. Ağaç dikme kampanyaları, geri dönüşüm projeleri ve çevre eğitimi gibi faaliyetlerle, kadınların çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunmaları sağlanıyor. Türkiye'de kadınların çevresel sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile mücadelede aktif rol aldığı bazı önemli hareketler ve projeler bulunuyor.
Ekoloji Birliği Kadın Meclisi: 2022 yılında kurulan Ekoloji Birliği Kadın Meclisi, Türkiye'de ekoloji hareketi içinde kadınların daha aktif rol almasını teşvik eden önemli bir girişimdir. Bu meclis, kadınların çevre adaleti mücadelesine katılımını artırmayı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamayı hedeflemektedir. Kadın Meclisi üyeleri, yerel direnişlere katılarak doğal kaynakların korunması ve çevresel sürdürülebilirlik konularında farkındalık yaratmaktadır. Bu tür hareketler, kadınların çevresel sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile mücadelede ne kadar önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Kadınların Doğal Kaynakların Korunmasındaki Etkisi
Kadınların çevresel sürdürülebilirlikte; özellikle tarım, su kaynakları yönetimi ve biyolojik çeşitliliğin korunmasında kadınların katılımı sağlanıyor. Kadınlar doğrudan ve dolaylı olarak çevre üzerindeki etkileri ve kadınların çevreye duyarlı kararlar almadaki güçlendirici rolü sayesinde doğaya değen kadın eli mucizevi etki yaratıyor.
Kadınlar, doğal kaynakların korunmasında ve sürdürülebilir yönetiminde önemli bir rol oynuyor. Kadınlar, özellikle kırsal bölgelerde, su, toprak ve orman gibi doğal kaynakların yönetiminde aktif rol oyadıgından, bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı, toplulukların uzun vadeli refahı için kritik öneme sahiptir.
Kadınlar, tarımsal üretim faaliyetlerine katılarak, toprağın işlenmesi ve korunmasında önemli bir katkı sağlamaktadır. Dünya genelinde kadınların doğal kaynakların korunmasında aktif rol aldığı birçok örnek bulunuyor. Hindistan'da Chipko Hareketi, kadınların ormanların korunması için başlattığı bir direniş hareketidir. Benzer şekilde, Kenya'da Green Belt Movement, kadınların ağaç dikme ve ormanları koruma çalışmalarına katılımını teşvik etmektedir.
Kadınların Karar Alma Süreçlerinde Yer Alması:
Kadınların yerel ve ulusal düzeyde karar alma süreçlerinde yer almalarının, daha adil ve sürdürülebilir politikaların geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Kadınların karar alma süreçlerinde yer alması, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve daha kapsayıcı politikaların geliştirilmesi açısından büyük önem taşır.
Kadınların politika süreçlerine katılımını artırmak için eğitim ve farkındalık programları ile kadınların liderlik becerilerini geliştirmelerine ve politika yapma süreçlerine daha aktif katılmalarına yardımcı olacaktır. Kadınların siyasi temsilini artırmak için kota uygulamaları ve teşvikler getirilerek, siyasi partilerde ve kamu kurumlarında belirli bir oranda kadın temsilinin sağlanması zorunlu hale getirilebilir. Kadınların politika süreçlerine katılımını desteklemek için mentorluk programları ve destek ağları oluşturulabilir.
Deneyimli kadın liderler, genç kadınlara rehberlik ederek onların politika süreçlerine katılımını teşvik edebilir. Kadınların politika süreçlerine katılımını artırmak için sivil toplum kuruluşları ve platformlar desteklenerek, kadınların seslerini duyurabilecekleri ve politika yapma süreçlerine katkıda bulunabilecekleri alanlar yaratabilir. Kadınların politika süreçlerine katılımını teşvik etmek için medya ve iletişim araçları etkin bir şekilde kullanılarak, kadın liderlerin başarı hikayeleri ve rol modelleri, diğer kadınları cesaretlendirebilir ve ilham verecektir.
Dünyada kadınların karar alma süreçlerinde yer almasının önemini vurgulayan bazı örnekler bulunuyor;
Rwanda: Rwanda, dünya genelinde en yüksek kadın parlamenter oranına sahip ülkelerden biridir. 2003 yılında kabul edilen yeni anayasa ile parlamentoda kadın kotası getirilmiş ve kadınların siyasi temsili önemli ölçüde artırılmıştır. Bu durum, daha kapsayıcı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten politikaların geliştirilmesine katkı sağlamıştır.
Norveç: Norveç, kadınların iş dünyasında ve siyasette daha fazla yer almasını teşvik eden politikalar uygulamaktadır. 2003 yılında kabul edilen yasa ile halka açık şirketlerin yönetim kurullarında en az %40 kadın üye bulundurması zorunlu hale getirilmiştir. Bu uygulama, kadınların karar alma süreçlerinde daha fazla yer almasını sağlamıştır.
İzlanda: İzlanda, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda dünya liderlerinden biridir. Kadınların siyasette ve iş dünyasında daha fazla yer almasını teşvik eden politikalar sayesinde, İzlanda'da kadınlar önemli liderlik pozisyonlarında yer almaktadır. Bu durum, sürdürülebilir kalkınma ve toplumsal cinsiyet eşitliği açısından önemli bir örnek teşkil etmektedir.
Türkiye'de kadınların karar alma süreçlerinde yer aldığı ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunduğu bazı önemli örnekler ise;
Fatma Şahin: Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, sürdürülebilir şehircilik ve çevre koruma konularında önemli projelere imza atmıştır. Şahin, Gaziantep'te yeşil alanların artırılması, enerji verimliliği projeleri ve atık yönetimi gibi konularda liderlik yapmaktadır
Güler Sabancı: Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, sürdürülebilir kalkınma ve toplumsal cinsiyet eşitliği konularında önemli çalışmalar yapmaktadır. Sabancı Üniversitesi ve Sabancı Vakfı aracılığıyla, kadınların eğitim ve iş gücüne katılımını destekleyen projeler yürütmektedir
Şule Yüksel Şenler: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda görev yapan Şule Yüksel Şenler, sürdürülebilir şehircilik ve çevre koruma politikalarının geliştirilmesinde aktif rol oynamaktadır. Şenler, çevre dostu projelerin hayata geçirilmesi ve toplumsal farkındalık yaratılması konularında önemli katkılar sağlamaktadır
Canan Dağdeviren: Fizik mühendisi ve bilim insanı Canan Dağdeviren, MIT'de (Massachusetts Institute of Technology) görev yapmaktadır ve giyilebilir teknoloji alanında önemli çalışmalara imza atmıştır. Dağdeviren'in çalışmaları, sağlık teknolojilerinde sürdürülebilir çözümler geliştirilmesine katkı sağlamaktadır
Şafak Pavey: Eski milletvekili ve Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi üyesi Şafak Pavey, toplumsal cinsiyet eşitliği ve insan hakları konularında önemli çalışmalar yapmıştır. Pavey, engelli bireylerin haklarını savunarak, daha kapsayıcı ve eşitlikçi politikaların geliştirilmesine katkıda bulunmuştur
Leyla Alaton: Alarko Holding Yönetim Kurulu Üyesi Leyla Alaton, iş dünyasında kadınların daha fazla yer almasını teşvik eden projeler yürütmektedir. Ayrıca, çevre dostu projelere ve sürdürülebilir kalkınma girişimlerine destek vermektedir
Serpil Timuray: Vodafone Grubu Dünya İcra Kurulu Üyesi ve Afrika, Orta Doğu ve Asya-Pasifik Bölge CEO'su Serpil Timuray, dijital dönüşüm ve sürdürülebilir kalkınma konularında önemli çalışmalar yapmaktadır. Timuray, kadınların teknoloji alanında daha fazla yer almasını teşvik eden projelere liderlik etmektedir
Ebru Dildar Edin: Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Ebru Dildar Edin, sürdürülebilir finansman ve yeşil projeler konusunda önemli çalışmalar yapmaktadır. Edin, bankacılık sektöründe çevresel sürdürülebilirliği teşvik eden projelere liderlik etmektedir
Kadın girişimcilerin kalkınma süreçlerine katkı sağladığı projeler, özellikle toplumsal eşitsizliklerin giderilmesi, ekonomik büyüme ve sosyal kalkınma gibi alanlarda önemli bir etkiye sahiptir. Türkiye ve dünya genelinden örneklerle, kadınların girişimcilik ve liderlik rolü ile kalkınmaya nasıl katkı sağladığını daha iyi anlayabiliriz.
Türkiye'den Kadın Girişimcilerin Başarıları
a) KAGİDER (Kadın Girişimciler Derneği)
KAGİDER, Türkiye’de kadın girişimciliğinin gelişmesine katkı sağlayan en önemli organizasyonlardan biridir. Bu dernek, kadınların iş dünyasında daha fazla yer alabilmesi için eğitimler, mentorluklar ve ağ kurma fırsatları sunmaktadır. KAGİDER, girişimcilik ekosistemini kadınların daha fazla dahil olabileceği bir hale getirmek için projeler geliştirmekte ve kadın girişimcileri desteklemektedir.
b) Hepsiburada - "Kadın Girişimci" Programı
Türkiye’nin en büyük e-ticaret platformlarından biri olan Hepsiburada, kadın girişimcilerin iş dünyasına katılımını artırmak amacıyla "Kadın Girişimci" programını başlattı. Bu program, kadınların kendi işletmelerini kurmalarına ve büyütmelerine yardımcı oluyor. Program, kadın girişimcilerin e-ticaret dünyasında daha fazla yer almasını sağlamakta ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmaktadır.
c) Arzum - Kadın Girişimciye Destek
Arzum, Türkiye’nin önde gelen küçük ev aletleri markalarından biridir. Şirket, 2017 yılında başlattığı “Kadın Girişimciye Destek” projesi ile kadınların iş gücüne katılımını teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu proje ile, kadın girişimcilere üretim ve ticaretin yanı sıra finansal destek de sağlanıyor.
d) BiP Kadın Girişimciler Yarışması
Türk Telekom'un BiP uygulaması, kadın girişimcilerin iş fikirlerini hayata geçirmelerine yardımcı olmak için bir yarışma düzenledi. Bu yarışma, kadın girişimcilerin yenilikçi projelerini teşvik etmeyi ve bu projelerin kalkınmaya olan katkılarını artırmayı hedefliyor.
Dünyada ve Türkiye’de kadınların sürdürülebilir kalkınmadaki rolü, sadece toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda ekonomik büyümeyi hızlandırır, çevresel sürdürülebilirliği artırır ve toplumsal refahı yükseltir. Bu nedenle, kadınların bu süreçlerde daha fazla yer alması ve desteklenmesi, sürdürülebilir bir gelecek için vazgeçilmezdir.
