YENİ DÜNYA DÜZENİNDE ŞİRKETLERİN 2024 STRATEJİLERİ
2023 ve önceki 3 yılın öngörülemez piyasa durumu, şirketleri okyanusun hırçın dalgalarında yüzmeye zorladığı, yüzmeyi bilen yada hızlıca adapte olabilenlerin süreğen olarak yüzeyde kalabildikleri, diğerlerinin elendiği bir dönemi yaşattı bize.
Kimi zaman güneş çıksa da bu çokta uzun sürmedi ve büyük resmi görebilen şirketler için, bu dalgalı deniz esasen global olarak adaptasyon ve kendini güncelleme vaktinin geldiğinin sinyalleriydi . Krizlerde büyümeyi bilen veya ögrenen firmaların adaptasyonu bir yana birçok negatif etkenin piyasalarda etkisi olumlu olmasa da 2024 trendlerinin rüzgarı ülkeye pozitif yönde yansıyacağı öngörülüyor.
2024’ün global şirket evliliklerinde, Türkiye’nin güçlü olduğu teknoloji, sağlık, finansal kurumlar ve özelliklede enerji öne çıkıyor. Türkiye politik gerilim hattını azaltırsa bu alanlarda hem yatırım çekmeye hem de yurtdışında büyük anlaşmalar yapmaya aday. Geçen yıl toplamda 296 satın alma ve birleşme işlemi gerçekleşmiş. Aralarında Türk Telekom, Avrasya Tüneli, Getir gibi işlemlerin yer aldığı satın alma ve birleşme büyüklüğü 7,5 milyar dolar olmuştu.
2023 yılında hem beyin göçünü, hem de yurtdışına yatırımın hızlandığını görüyoruz ama Türkiye’ye yabancı sermayenin ilgisi bitmiş değil. Türkiye’de zaman zaman sektörel bazda ön planda olan alanlar oluşuyor . Bir dönem medya, telekom gibi alanlar öndeyken, bir dönem de banka satın almaları, birleşmeler ön plana geçebiliyor. Şu an enerji sektörünün revaçta olduğunu görüyoruz. Bu konuda Türkiye’ye yatırım yapmak isteyen yabancıda yüksek iştah var.
Ayrıca hem Türkiye’ye yatırım yapmak isteyen, hem de Türkiye’den çıkmak isteyen teknoloji şirketleri de gelişti. Birçok küçük, ama yaptığı iş büyük start-up firması var. Bu anlamda Türkiye bir hub olmuş durumda. Bunun başını çeken birkaç oyun şirketi var. Peak Games gibi… Teknoloji deyince iş insanları da bunun şirketler için gerekliliklerini fark ettikleri için büyük ilgi oluşuyor.
Firmalar iş süreçlerinde artık daha çok teknoloji, yapay zeka, big data kullanıyor. Tabi yetkin kişilerin bu kararların üzerinden geçmesi mutlaka gerekiyor. Mesela kemikleşmiş yöntemlerle yönetilen inşaat sektöründe dahi, ‘projede neler olmuştu, ne gecikmişti, ne zamanında olmuştu’ konularını uzun süren inşaatın süreçlerini, beklenen sonuçlarını analiz eden, tüm işlemlere kadar hızlıca istediğiniz sorunun cevabı alabileceğiniz programlarla yönetebiliyorsunuz.
KRİZ ANI REGÜLASYONLARI
Hızlı değişen dünya düzeninde, yeniliklerle beraber hukuk, yöntem, yönetmelik sonradan gelmesine rağmen, Türk firmaları genel olarak bu süreçlere bir şekilde uyum sağlayabiliyorlar. Bankacılıkta da, teknolojide de, enerji alanlarında da hızlı ve farklı sistemler bir şekilde çözümlenmek zorunda kalıyor. Kısaca, önce süreç başlıyor, sonra tedbirler alınıyor. Örneğin, kripto para konusunda da aynı şeyler yaşandı, enerji ve inşaat sektöründe de..
Türk şirketlerinin yoğunluklu olarak yaşadıkları sorunlar nedeni aslında firmalarda olumlu ivme etkisi yaratarak, Türkiye’den çıkmak istemeleri , kendilerine global pazarda yer bulmalarına ve şirketlerin dünyaya açılarak, kapasitelerini büyütmek istediklerini görüyoruz. Müteahhitlik alanında dünya listelerinde birçok Türk firma ile çok iyi başarı örneklerini görüyoruz. Türk müteahhitler özellikle altyapı projelerinde önemli roller aldı. Şu anda biraz durgunluk var ama Rusya, BDT ülkeleri, Ortadoğu ve Afrika’da önemli işler yaptılar. Altyapı ve enerji alanında şirketlerin Latin Amerika’daki başarıları da çok konuşuluyor.
Şu anda biraz durgunluk olsa da Türk teknoloji şirketleri de revaçta. Hem dışarda büyümek, hem dışardan finansman bulmak için harekete geçmiş durumdalar. E-ticaret şirketleri daha çok Avrupa’ya gidiyor, oyun şirketleri dünyanın her yerine gidiyorlar. Finansman arayışı ise ABD’den ve Ortadoğu’dan oluyor. Girişim sermayesi de, özel hisse satışı da, halka açılmak da şirketlerin gündemindeki konular. Abu Dabi Borsası, Türk teknoloji şirketlerini oraya getirmek için çaba sarf ediyor.
Önümüzdeki yıl için global trendlerde ise özetle ; teknoloji, sağlık, finansal, madencilik ve yenilenebilir enerji ön plana çıkıyor. Bir de fintech’ler hızlı gelişecek gibi görünüyor. Önümüzdeki dönem Türkiye birleşme ve satın alma piyasası için çok iyi olabilir. Daha önce globalde olan bir yenilik, Türkiye’ye çok geç gelirdi ama şimdi dünya küçüldü, ülkelerin üzerlerinden fanuslar kalktı ve her açıdan erişim çok daha hızlandı. Böylece yabancı yatırımcı da geldiğinde daha hızlı uyum sağlaması mümkün oluyor.
ENERJİ ŞİRKETLERİNİN 2024 HEDEFLERİ
Türkiye’de Enerji şirketlerinin 2024 hedefleri, şirketin büyüme stratejileri, sürdürülebilirlik hedefleri ve pazar dinamikleri gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Geniş açıdan bakıldığında, Türkiye'nin enerji sektörü, sürdürülebilirlik, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik geçiş ve enerji verimliliği gibi konularda bir dönüşüm süreci yaşıyor. Şirketlerinin 2024 vizyonunu etkileyebilecek bazı trendleri ve gelişmelere yakından göz atalım;
Sürdürülebilirlik ve yenilenebilir enerji: Türkiye'de yenilenebilir enerji kaynaklarına, özellikle güneş, rüzgar, hidroelektrik ve jeotermal gibi doğal kaynakların kullanımı ve bu alandaki kurulu güç kapasitesinin genişletilmesi ve yapılacak yatırımların artması bekleniyor. Enerji şirketleri, 2024'te çevresel etkileri azaltmak ve karbon ayak izlerini düşürmek yönünde ilerleme sağlayacakları öngörülüyor. Bu doğrultuda, yenilenebilir enerjiye yatırım yapmak, yeşil enerji projelerini geliştirmek ve enerji verimliliğini artırmak gibi adımlar atmaları , enerji tüketimini azaltmayı ve enerji kaynaklarını daha etkin kullanmayı hedefleyen bir alan olarak öne çıkarıyor. Böylece, enerji verimliliği projelerini desteklemek ve enerji tasarrufuna yönelik çözümleri ön planda olacaktır.
Teknolojik, dijital dönüşüm, dijitalleşme ve akıllı şebekeler: Teknolojik gelişmeler, enerji dağıtımını ve tüketimini daha akıllı ve verimli hale getirme fırsatları sunmaktadır. Akıllı şebekeler ve dijitalleşme, enerji şirketlerinin vizyonunda önemli bir rol oynayacaktır. Bu, akıllı şebeke çözümleri, enerji depolama sistemleri ve dijitalleşme ve ağ güvenliği gündemde olacaktır.
Hibrit enerji projeleri: Enerji şirketleri, enerji arzının çeşitlendirilmesini, hedefleri doğrultusunda geleneksel enerji kaynaklarının yanı sıra yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıldığı hibrit enerji projelerine yatırım yapmayı bekleniyor.
Elektrifikasyon ve elektrikli araçlar: Enerji şirketleri, 2024'te elektrifikasyon trendine yönelik büyüme fırsatlarını değerlendirerek, bu kapsamda, elektrikli araç altyapısını geliştirmek, şarj istasyonları kurmak ve elektrikli araç kullanımını teşvik etmek gibi adımları gündemlerine alacaklardır.
Küresel pazarda genişleme: Yine bazı enerji şirketleri, 2024'te küresel pazarda varlıklarını genişletmeyi hedef alacakları düşünüyor. Bu, yeni pazarlara giriş yapmak veya mevcut pazarlarda büyümek anlamına geliyor. Enerji koridorundaki Türkiye’nin jeopolitik konumu ve enerji üretim potansiyeli nedeniyle bölgesel enerji ağının önemli bir rol oynayacağı düşünülüyor. Buda Türkiye'yi bir enerji ihracatçısı ve transit ülke olarak daha güçlü bir konuma taşıyacaktır.
Temiz enerji teknolojileri ve Ar-Ge: Temiz enerji teknolojileri üzerinde yapılan araştırma ve geliştirme faaliyetlerine önem vererek inovasyona odaklanmak şirket vizyonunda önemli rol oynayacaktır.
Enerji Sektör Stratejileri ve Finansa Erişim
Firmaların Enerji Sektörü Stratejisi'nin ana teması, doğru enerjiye geçişinin hızlandırılması ve bu geçişin ekonomik büyüme ve sosyal kalkınmayı desteklemesinin sağlanması amaçlanmaktadır. Yeni Enerji Sektörü Stratejisi, yeşil, düşük karbonlu bir ekonomiye geçişi desteklemeye, fırsat eşitliğini teşvik etmeye ve dijital geçişi hızlandırmaya öncelik veren hedefleriyle Avrupa Yeşil Mutabakatı ile fit for 55 gerekliliklerine uyumlu hale getirme hedeflerine taahhüdüyle uyumludur. Enerji Sektörü Stratejisi'nin stratejik yönelimlerini üç temel faktör şekillendirmektedir; iklim krizi, enerji güvenliği ve inovasyon. Hem iklim krizi hem de enerji güvenliği, yeşil enerjiye geçişin hızlandırılmasını gerektirmektedir Emisyonlar bu on yılda zirve yapmalı ve yüzyılın ortasına kadar net sıfıra düşmelidir.
Bunu başarmak için dünya ekonomilerinin elektriklendirilmesi ve temiz elektrik tedarikinin hızlandırılması gerekmektedir. Karbonsuzlaşmanın önünü açmanın anahtarı inovasyondur. Hızlandırılmış yeşil enerjiye geçiş, özellikle enerji ve karbon yoğunluğu yüksek olan ve fosil yakıtlara büyük ölçüde bağımlı birçok ülke için büyük zorluklar oluşturmaktadır. Öncelikle yatırım için birçok ülkenin finansa erişimi sınırlıdır ve sağlam bir düzenleyici çerçeveye sahip, cazip bir yatırım ortamından yoksundur. Şebekelerin ve enter konektörlerin modernize edilmesine yönelik yatırımlar yetersizdir ve bu durum yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunu engellemektedir.
Buna ek olarak, birçok ülke rekabetçi enerji piyasalarından yoksundur ve yeşil enerji dönüşümünü sağlamak için kurumsal kapasitelerinde boşluklar vardır. Bu faktörler ve zorluklar, enerji sektörü stratejisi için ; karbonsuz enerjiye geçişin hızlandırılması ve dayanıklı, verimli ,kapsayıcı enerji sistemlerinin sağlanması gibi stratejik yönelimin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu stratejik yönelimler bir dizi eylemin hayata geçirilmesini gerektirmektedir. Buna göre,
Yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması için elektriklendirme ve karbonsuzlaşmayı hızlandırmak , megawattlık yenilenebilir enerjinin gigawatta çıkarılması ve aynı zamanda daha fazla enerji güvenliği ve çeşitliliği sağlanması,
Güç şebekelerinin, depolama çözümlerinin ve bölgesel enterkonektörlerin iyileştirilmesi, kesintili yenilenebilir enerji kaynaklarını başarılı bir şekilde entegre eden dayanıklı ve güvenli enerji sistemlerinin sağlaması,
Sıfır karbonlu yakıtların teşvik edilmesi , yenilikçi teknolojilere yatırım yapılması ve özellikle karbonun azaltılmasının zor olduğu diğer sektörlerin karbonsuzlaştırılması için yenilenebilir kaynaklardan yararlanılması,
Azaltılamayan fosil yakıt kullanımının sonlandırılması,
İyi işleyen piyasaların ve dayanıklı varlıkların teşvik edilmesi, değişen dünyaya uyum sağlayan verimli, güvenli enerji sistemlerinin sağlanması,
Enerji verimliliğinin ve üretkenliğin artırılması, daha etkin ve uygun maliyetli karbonsuzlaşmaya ve enerji, kaynak ve malzemelerin daha verimli kullanılmasına olanak tanınması,
Kapsayıcı bir enerji geçişinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Bu süreçler, finansman araçları, izin, kabul prosedür süreçlerinin kısaltılması, kapasite arttırılması ve konuyla ilgili dünyada uygulanan doğru çözüm süreçlerinin, iyi uygulamaların sağlanası ile özel sektörde yatırımların önünün açılmasını sağlayacaktır. Enerji sektörü yeşil geçişin merkezinde yer almaktadır; bu yeni ve hızlı olması nedeniyle, adaptasyon sürecinin getirdiği zorlukların yaşandığı sektör olmasıyla beraber; verimli, güvenilir, düşük maliyetli ve sürdürülebilir bir enerji dünyasına geçiş için olağanüstü fırsatlar da sunmaktadır.
