KADINLARIN EKONOMİSİ
Bugün, Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Kadınlar Günü olarak tanımlanmış 8 Mart. Dünya Kadınlar günü olması vesilesi ile bu yazıyı kadınlarımıza ithaf etmek istiyorum.
Bu yılki Dünya Kadınlar Günü, kadınların desteklenmesinden elde edilen yatırımın muazzam potansiyel getirisinin altını çiziyor.
Anadolu’nun kadim topraklarında evin mutfağını, ekonomisini kadın çekip çevirir. Ben çocukken köylerde ve ilçelerde hanımlar oya ve dantel işleme hususunda çok titiz olur ve mutlaka öğrenirlerdi. Dışarıda çalışmasa evinde tüm gün ev işleriyle uğraşır kalan zamanda elişi işler ve satar, bazen terzilik yapar evin bütçesine katkıda bulunurdu. İşleme, oya, dantel ve diğer örgü işleri Anadolu insanımızın evini, genç kızlarımızın çeyizini süslemekle kalmaz, evin erkekleri için gömleklerin kol uçlarına hanımlar için etek uçlarına işlenirdi.
Hala Anadolu’nun emektar kadınları eve katkıda bulunmak için her fırsatı değerlendirmekten çekinmiyor. Halk eğitim merkezleri, belediyelerin mesleki kursları kadınlarımıza yaşları ilerlemiş dahi olsa mesleki kazanım için destek sağlıyor. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’nde spordan hukuka, bahçecilikten bilişim teknolojilerine, denizcilikten inşaat teknolojisine onlarca alanda eğitim sağlanıyor.
Ataerkil bir toplum olmanın yansıması olarak kadınla erkeğin kazanım koşulları, çalışma şartları maalesef ülkemizde eşit değil. Kadınlar fiziksel olarak daha narin bir yapıda olduğundan dayanıklılığı erkekler ile kıyaslanamayacakken, detaylar konusundaki hassasiyetiyle ise ince işçilik ve mükemmeliyetçilikte erkeklerden açık ara öndeler. Yine de tüm artılarına rağmen işyerlerinde aynı pozisyonda çalıştıkları erkeklerden çoğu zaman daha düşük maaşlarla istihdam ediliyorlar. Bu sadece Türkiye’de bu şekilde değil. Dünya’nın da kanayan yarası.
Ayrıca çok fazla veri cinsiyeti hesaba katmıyor. Varsayılan örneklemlerde çalışma şartlarında erkeklere göre yapılan hesaplamalar, kadınlara atipik muamelenin göstergesi. Avustralya Maliye Bakanı Katherine Ruth Gallagher şirket verilerine ilişkin raporlarla ilgili olarak "Cinsiyetler arası ücret farkı, Avustralya ekonomisine her yıl 51,8 milyar dolara mal olan kalıcı ve karmaşık bir sorundur". Dedi. Avustralya İşçi Partisi’nden olan Katherine Ruth Gallagher (Katy Gallagher) Maliye bakanı olmanın yanı sıra, Kadın Bakanı, Kamu Hizmeti Bakanı ve Yürütme Konseyi Başkan Yardımcısı olarak da görev yapıyor.
2023 yılı Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kadınlar ve erkekler arasındaki maaş eşitsizliğini inceleyen ekonomi tarihçisi Claudia Dale Goldin kazandı. Aynı zamanda Harvard Üniversitesi akademik kadrosunda yer alan Amerikalı ekonomist Claudia DalE Goldin TIME 2024’te yılın kadını da seçildi. İngiliz haber kuruluşu The Independent'a verdiği röportajda Finans, yönetim, hukuk ve akademi gibi alanlarda çalışanların sözleşmeli saatleri dışında olağandışı zamanlarda hazır olmalarını gerektiren yüksek ücretli, yüksek stresli rollerde ilerleyemediğini, çünkü çocuk sahibi olduklarında zorlu ek çalışma saatlerinden geri adım atma eğiliminde olduklarını söyledi.
Pandeminin getirdiği değişiklikler sayesinde bu tür pozisyonların kadınlar tarafından erişilebilir hale geldiğini ve hibrit çalışmanın cinsiyet eşitsizliğindeki bu kazanımları daha dengeli hale getirdiğini paylaştı. Bloomberg ile yaptığı televizyon konuşmasında "Pandeminin hiç düşünmediğimiz bir umut ışığı olduğunu görüyorum" dedi. "İşleri her zaman uzaktan yapabilirdik. Birleşme ve satın alma işlemini her zaman uzaktan yapabilirdiniz, bir sözleşmeyi her zaman uzaktan imzalayabilirdiniz.
Pekin ve Tokyo'ya, Zürih ve Paris'e uzun mesafeler kat etmek zorunda değildiniz." Dedi. Claudia Dale Goldin Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülen tarihteki üçüncü kadın. 2009 yılında Nobel Ekonomi Ödülü kazanan ilk kadın bilimci Elinor Ostrom, ikinci kadın ise 2019 yılında Esther Duflo Banerjee. Bu harika üç kadının ortak özellikleri sadece üstün akademik kariyerleri değil, aynı zamanda üçü de Amerikalı.
Bizim Anadolu Kadınımız Nobel ödülü liginde henüz yerini alamasa da sevgi dolu, zeki, çalışkan, şerefli, fedakar ve emektar kadınlarımız olarak evimizin ekonomisini yapmaya devam ediyor. Genelde Anadolu da evin ekonomisi mutfakta yapılır.
Hatta hanımların mutfakta bir kumbaraları olur.
Var mı ekonomide Anadolu kadınının bereketli Çukurova toprağı gibi bire bin katan mutfağından ötesi. Tüm kadınlarımızın Kadınlar gününü kutluyor, 7’den 77’ye herkesi kadınlarımızın ekonomiye değer katan emeklerini düşünmeye davet ediyorum…