Bankaların Spor Aşkı
Spor ve sportif etkinliklere gösterilen ilgi sadece insan sağlığı ve toplumsal ilişkilere değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve siyasal hayata yaptığı katkıdan kaynaklanmaktadır.
Bu nedenledir ki, birçok ülke spor ve sportif etkinliklerin gelişmesi için önemli düzeyde çaba harcamaktadır. Diğer taraftan sportif etkinliklerin her geçen gün daha geniş kitleler tarafından izlenmesi, onu kendi pazarını oluşturan bir sektör haline getirmiştir.
Bu durum, sporla ilgili mal ve hizmet üreten işletme sayısının artması kadar, sporla doğrudan ilgisi olmayan işletmelerin de bu alana ilgi duymasına neden olmuştur. Birçok işletme, kendi şirketlerini ve markalarını geniş kitlelere tanıtmak için spor sponsorluğunu bir fırsat olarak görmeye başlamıştır.
Sponsorluk uygulamaları içerisinde bütün dünya ülkelerinde spor sponsorluğu, işletmeler (kişi ve kurumlar) bakımından daha bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Spor, sponsorluk harcamaları içerisinde sahip olduğu % 69’luk oran ile bu alanda öncülük yapmaktadır.
Sponsorluk aracılığı ile sporu kullanan şirket, markalar, dolaylı olarak reklam çalışmalarını gerçekleştirmektedirler. Sosyal anlamdaki spor pazarlaması için firmaların sporu kullanmak üzere
sponsorluk yatırımında bulunmadığı görülür. Ancak bu alan için üretilecek toplumsal sosyal sorumluluk projeleri kurumların pazarlama hedefleri için çok etkin bir sahadır. Spor sponsorluğu büyük kitlelere hitap edebilmesi nedeniyle, özellikle ürünlerini ve hizmetlerini kısa zamanda bu kitlelere tanıtmak isteyen firmalarca yapılmaktadır.
(1).Dünyada farklı kültürlerden ve statülerden insanların bir araya gelerek ortak tüketebildiği bir ürün olan spor, sahip olduğu bu toplumsal güç ile büyük bir endüstri haline gelmiştir. Spora ve spor etkinliklerine gösterilen ilgi, sağlığa ve toplumsal ilişkilere değil aynı zamanda ekonomik, sosyal ve siyasal hayata yaptığı katkılardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle birçok ülkede sporun ve spor etkinliklerinin gelişmesi için çaba harcanmakta, kanunlarda yapılan düzenlemeler ve vergi teşvikleri ile de bu çabalar desteklenmektedir. Bunlara örnek olarak Avrupa’nın genelinde CEREC, İngiltere’de ABSA, Avusturya’da ABCA, Yunanistan’da OMEPO gibi sponsorlukla ilgili birliklerin oluşturulması gösterilebilir. Türkiye’de de 16 Haziran 2004’te sponsorluk yasası çıkarılmıştır. Yasa sonrası Turkcell 2005-2006 futbol sezonunda 5 yıl süre ile Süper Lig’e sponsor olmuş, firmalar da bazı kulüplere ve liglere isimlerini vermişlerdir. Böylece; %71 mali ve % 29 ayni destek olmak üzere, yaklaşık 61 milyon liraya yakın destek sağlanmıştır
(2).Dünyada en çok spor sponsorluğu yapan sektörler olarak Otomotiv, finans, hızlı tüketim ürünleri, enerji, iletişim, ulaşım ve elektronik ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye’de ise telekom, hızlı tüketim ürünleri ve finans
ilk sıralarda. Spora en çok yatırım yapan şirketler arasında ise THY, İddia, Ülker, Vodafone ve Turkcell’i sıralamak mümkün.
Finans sektörünün spora yaptığı yatırım çok eskiye dayanıyor. Örneğin Halkbank, Vakıfbank, Ziraat Bankası gibi şirketlerin kendi kulüp takımları bulunuyor. Şu anda Voleybol 1. Ligi’nde mücadele eden Ziraat Bankası Voleybol Takımı’nın 1981 yılında kurulduğunu hatırlatan Ziraat Bankası Kurumsal İletişim Bölüm Başkanı Ali Kirbaş, takım dışında futbolun en önemli kupa organizasyonlarından olan Türkiye Kupası’na yedi yıldır isimlerini verdiklerini de belirtmektedir
(3).Doğru ve Durucan’ın 2020’ de “Bankaların Halkla İlişkiler Faaliyetlerinde Sponsorluğun Yeri” konusunun ele alındığı çalışmada; Türkiye Bankalar Birliği’nin 2019 yılı Kasım ayı verilerine göre aktifi en büyük kamu bankası olan Ziraat Bankası, özel banka kapsamında aktifi en büyük Türkiye İş Bankası ve yine aktifi en büyük katılım bankası olan Türkiye Finans Katılım Bankası’nın son on yıl içerisinde yaptıkları sponsorluk çalışmaları değerlendirildiğinde bankalar yapacağı sponsorluk faaliyetleriyle toplum gözünde olumlu bir
imaj bırakmak adına faaliyetlere destek olmakta, bazı bankalar verdiği desteklerle olumlu kurum kimliğini sürdürmek istemekte birlikte sponsorluk kavramının arkasında durmaktadır.
Aynı çalışmada; bankaların sponsorluklardan hedefledikleri etkiyi doğrudan ve tamamen kazanmaları için kurum içerisinde kurulan departmanda sadece bu tür faaliyetlerle ilgilenen, alanında uzmanlaşmış ve tecrübe sahibi personelden oluşan ekiple çalışmaları yürütmeleri, kuruma oldukça fayda sağlayacaktır.
Yeteri kadar ve gerekli hazırlıklar yapılmadan başlanılan bir organizasyonun marka değerine kazandıracağı etkiden daha çok kuruma hem maddi hem manevi yönden zarar verme ihtimali yüksek olacağından bu riski göz önünde bulundurarak hedef kitleye yahut topluma uygun olarak, belirli amaçlar ölçüsünde profesyonel bir ekiple çok daha titiz çalışmalara imza atılmalıdır. Ayrıca sponsorluğun sadece banka çıkarı için yapılmadığı algısının oluşturulması, finans kurumlarının marka değerlerinde oluşacak etkinin güçlenmesinde etkin rol oynayacağı” vurgulanmaktadır
(4).Anasponsor Sponsorluk ve İletişim Danışmanlığının hazırladığı “Süper Lig Sponsorluk İnfografiği” çalışmalarına göre; 2020-2021 futbol sezonunda da; toplam sponsorluk sayısı, sponsor olan farklı kurum sayısı, takımların sponsorluk sayılarının karşılaştırılması, sponsor olan markaların sektörleri, şirket olan kulüp sayısı, isim sponsoru olan takımlar, stadyum isim sponsoru olan takımlar ve takımların mevcut sponsorları hakkında detaylı bilgi yer almaktadır.
Süper Lig, tarihinde ilk kez 21 takım ile 11 Eylül 2020’de başlamıştır. Ligde mücadele eden takımlar, toplamda 471 adet sponsorluk anlaşması gerçekleştirmiştir. Sponsorluklar 308 farklı marka ile imzalanmıştır. Geçtiğimiz seneye göre toplam sponsorluk sayısı %18, sponsor olan marka sayısı %19 oranında artmıştır. 2020’de olduğu gibi 2020-2021 sezonu için Süper Lig’in isim sponsoru bulunmamaktadır. Sponsorluk anlaşmalarının sektörleri incelendiğinde en çok sponsor olan kurumların yiyecek / içecek, hazır giyim, enerji, sanayi ve hizmet sektörlerinde bulunduğu öne çıkmaktadır. Geçtiğimiz sene zirvede olan banka / sigorta sektörü sponsorluklarında düşüş görülmüştür.
Sponsorluk sayılarının altında bulunan yüzdelik rakamlar, sezon içerisinde gerçekleşen toplam sponsorluk sayısına göre ilgili sektörün payını oransal olarak; 66 anlaşma yiyecek-içecek, 50 anlaşma hazır giyim,
44’er anlaşma enerji ve sanayi, 42 anlaşma hizmet, 36 anlaşma sağlık, 34 anlaşma banka-sigorta, 29 anlaşma inşaat ve 24 anlaşma bahis sektörlerinden gerçekleşmiştir
(5).Son olarak; bankaların spor sponsorluğuna örnek olarak 2021 Mart ayında Bankalar Birliği (Ziraat Bankası, Halkbank, Deniz Bank ve Yapı Kredi ) ile Türkiye'nin 4 büyük kulübü ( Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor ) arasında Finansal 8,4 milyar liralık Yeniden Yapılandırma Sözleşmesi imzalandı. Konsorsiyuma dahil bankalar olarak, 1 yıllık ödemesiz döneme ilave ilk 1,5 yıl, kulüpler konsorsiyum bankalarına herhangi bir ödeme gerçekleştirmeyecek. Böylece toplamda 2,5 yıllık bir ödemesiz dönem oluşacak. Sonraki dönemlerde ise gelir performansına dayalı, toplam 9,5 yıllık bir finansman modeli oluşturulacak
(6).Spor dünyasında gelir getirmeye yönelik en önemli uygulamalardan olan sponsorluk stratejisinin kullanımında; Bankalar, milyonlarca takipçisi olan sporculara, spor adamlarına, spor kulüplerine ve spor organizasyonlarına ayni ve nakdî olarak destek olarak, sporun gelişmesine ve yaygınlaşmasına katkı sağlamakta, hedef kitlelerine ulaşmalarını kolaylaştırarak müşterilerini artırmaktadırlar ve vergi avantajlarından faydalanmaktadırlar.
Kaynaklar
1- Karademir T. ve Ark. Spor Sponsorluğunda Sektörel Yaklaşımlar, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2009, VII (4) 151-157
2-https://circlelove.co/spor-sponsorlugu
3-https://www.ekonomist.com.tr/kapak-konusu/spora-sponsor-akini.html/2
4-Eda Doğru, Hasan Durucan, Bankaların Halkla İlişkiler Faaliyetlerinde Sponsorluğun Yeri, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt/Volume 4, Sayı 1, 2021
5- https://blog.anasponsor.com/2020-2021-super-lig-detayli-sponsorluk-infografigi/
6-https://www.aa.com.tr/tr/spor/dort-buyuk-kulup-ile-bankalar-arasinda-finansal-yeniden-yapilandirma-sozlesmesi-imzalandi/2181833
Spor ve sportif etkinliklere gösterilen ilgi sadece insan sağlığı ve toplumsal ilişkilere değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve siyasal hayata yaptığı katkıdan kaynaklanmaktadır.
Bu nedenledir ki, birçok ülke spor ve sportif etkinliklerin gelişmesi için önemli düzeyde çaba harcamaktadır. Diğer taraftan sportif etkinliklerin her geçen gün daha geniş kitleler tarafından izlenmesi, onu kendi pazarını oluşturan bir sektör haline getirmiştir.
Bu durum, sporla ilgili mal ve hizmet üreten işletme sayısının artması kadar, sporla doğrudan ilgisi olmayan işletmelerin de bu alana ilgi duymasına neden olmuştur. Birçok işletme, kendi şirketlerini ve markalarını geniş kitlelere tanıtmak için spor sponsorluğunu bir fırsat olarak görmeye başlamıştır.
Sponsorluk uygulamaları içerisinde bütün dünya ülkelerinde spor sponsorluğu, işletmeler (kişi ve kurumlar) bakımından daha bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Spor, sponsorluk harcamaları içerisinde sahip olduğu % 69’luk oran ile bu alanda öncülük yapmaktadır.
Sponsorluk aracılığı ile sporu kullanan şirket, markalar, dolaylı olarak reklam çalışmalarını gerçekleştirmektedirler. Sosyal anlamdaki spor pazarlaması için firmaların sporu kullanmak üzere
sponsorluk yatırımında bulunmadığı görülür. Ancak bu alan için üretilecek toplumsal sosyal sorumluluk projeleri kurumların pazarlama hedefleri için çok etkin bir sahadır. Spor sponsorluğu büyük kitlelere hitap edebilmesi nedeniyle, özellikle ürünlerini ve hizmetlerini kısa zamanda bu kitlelere tanıtmak isteyen firmalarca yapılmaktadır.
(1).Dünyada farklı kültürlerden ve statülerden insanların bir araya gelerek ortak tüketebildiği bir ürün olan spor, sahip olduğu bu toplumsal güç ile büyük bir endüstri haline gelmiştir. Spora ve spor etkinliklerine gösterilen ilgi, sağlığa ve toplumsal ilişkilere değil aynı zamanda ekonomik, sosyal ve siyasal hayata yaptığı katkılardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle birçok ülkede sporun ve spor etkinliklerinin gelişmesi için çaba harcanmakta, kanunlarda yapılan düzenlemeler ve vergi teşvikleri ile de bu çabalar desteklenmektedir. Bunlara örnek olarak Avrupa’nın genelinde CEREC, İngiltere’de ABSA, Avusturya’da ABCA, Yunanistan’da OMEPO gibi sponsorlukla ilgili birliklerin oluşturulması gösterilebilir. Türkiye’de de 16 Haziran 2004’te sponsorluk yasası çıkarılmıştır. Yasa sonrası Turkcell 2005-2006 futbol sezonunda 5 yıl süre ile Süper Lig’e sponsor olmuş, firmalar da bazı kulüplere ve liglere isimlerini vermişlerdir. Böylece; %71 mali ve % 29 ayni destek olmak üzere, yaklaşık 61 milyon liraya yakın destek sağlanmıştır
(2).Dünyada en çok spor sponsorluğu yapan sektörler olarak Otomotiv, finans, hızlı tüketim ürünleri, enerji, iletişim, ulaşım ve elektronik ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye’de ise telekom, hızlı tüketim ürünleri ve finans
ilk sıralarda. Spora en çok yatırım yapan şirketler arasında ise THY, İddia, Ülker, Vodafone ve Turkcell’i sıralamak mümkün.
Finans sektörünün spora yaptığı yatırım çok eskiye dayanıyor. Örneğin Halkbank, Vakıfbank, Ziraat Bankası gibi şirketlerin kendi kulüp takımları bulunuyor. Şu anda Voleybol 1. Ligi’nde mücadele eden Ziraat Bankası Voleybol Takımı’nın 1981 yılında kurulduğunu hatırlatan Ziraat Bankası Kurumsal İletişim Bölüm Başkanı Ali Kirbaş, takım dışında futbolun en önemli kupa organizasyonlarından olan Türkiye Kupası’na yedi yıldır isimlerini verdiklerini de belirtmektedir
(3).Doğru ve Durucan’ın 2020’ de “Bankaların Halkla İlişkiler Faaliyetlerinde Sponsorluğun Yeri” konusunun ele alındığı çalışmada; Türkiye Bankalar Birliği’nin 2019 yılı Kasım ayı verilerine göre aktifi en büyük kamu bankası olan Ziraat Bankası, özel banka kapsamında aktifi en büyük Türkiye İş Bankası ve yine aktifi en büyük katılım bankası olan Türkiye Finans Katılım Bankası’nın son on yıl içerisinde yaptıkları sponsorluk çalışmaları değerlendirildiğinde bankalar yapacağı sponsorluk faaliyetleriyle toplum gözünde olumlu bir
imaj bırakmak adına faaliyetlere destek olmakta, bazı bankalar verdiği desteklerle olumlu kurum kimliğini sürdürmek istemekte birlikte sponsorluk kavramının arkasında durmaktadır.
Aynı çalışmada; bankaların sponsorluklardan hedefledikleri etkiyi doğrudan ve tamamen kazanmaları için kurum içerisinde kurulan departmanda sadece bu tür faaliyetlerle ilgilenen, alanında uzmanlaşmış ve tecrübe sahibi personelden oluşan ekiple çalışmaları yürütmeleri, kuruma oldukça fayda sağlayacaktır.
Yeteri kadar ve gerekli hazırlıklar yapılmadan başlanılan bir organizasyonun marka değerine kazandıracağı etkiden daha çok kuruma hem maddi hem manevi yönden zarar verme ihtimali yüksek olacağından bu riski göz önünde bulundurarak hedef kitleye yahut topluma uygun olarak, belirli amaçlar ölçüsünde profesyonel bir ekiple çok daha titiz çalışmalara imza atılmalıdır. Ayrıca sponsorluğun sadece banka çıkarı için yapılmadığı algısının oluşturulması, finans kurumlarının marka değerlerinde oluşacak etkinin güçlenmesinde etkin rol oynayacağı” vurgulanmaktadır
(4).Anasponsor Sponsorluk ve İletişim Danışmanlığının hazırladığı “Süper Lig Sponsorluk İnfografiği” çalışmalarına göre; 2020-2021 futbol sezonunda da; toplam sponsorluk sayısı, sponsor olan farklı kurum sayısı, takımların sponsorluk sayılarının karşılaştırılması, sponsor olan markaların sektörleri, şirket olan kulüp sayısı, isim sponsoru olan takımlar, stadyum isim sponsoru olan takımlar ve takımların mevcut sponsorları hakkında detaylı bilgi yer almaktadır.
Süper Lig, tarihinde ilk kez 21 takım ile 11 Eylül 2020’de başlamıştır. Ligde mücadele eden takımlar, toplamda 471 adet sponsorluk anlaşması gerçekleştirmiştir. Sponsorluklar 308 farklı marka ile imzalanmıştır. Geçtiğimiz seneye göre toplam sponsorluk sayısı %18, sponsor olan marka sayısı %19 oranında artmıştır. 2020’de olduğu gibi 2020-2021 sezonu için Süper Lig’in isim sponsoru bulunmamaktadır. Sponsorluk anlaşmalarının sektörleri incelendiğinde en çok sponsor olan kurumların yiyecek / içecek, hazır giyim, enerji, sanayi ve hizmet sektörlerinde bulunduğu öne çıkmaktadır. Geçtiğimiz sene zirvede olan banka / sigorta sektörü sponsorluklarında düşüş görülmüştür.
Sponsorluk sayılarının altında bulunan yüzdelik rakamlar, sezon içerisinde gerçekleşen toplam sponsorluk sayısına göre ilgili sektörün payını oransal olarak; 66 anlaşma yiyecek-içecek, 50 anlaşma hazır giyim,
44’er anlaşma enerji ve sanayi, 42 anlaşma hizmet, 36 anlaşma sağlık, 34 anlaşma banka-sigorta, 29 anlaşma inşaat ve 24 anlaşma bahis sektörlerinden gerçekleşmiştir
(5).Son olarak; bankaların spor sponsorluğuna örnek olarak 2021 Mart ayında Bankalar Birliği (Ziraat Bankası, Halkbank, Deniz Bank ve Yapı Kredi ) ile Türkiye'nin 4 büyük kulübü ( Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor ) arasında Finansal 8,4 milyar liralık Yeniden Yapılandırma Sözleşmesi imzalandı. Konsorsiyuma dahil bankalar olarak, 1 yıllık ödemesiz döneme ilave ilk 1,5 yıl, kulüpler konsorsiyum bankalarına herhangi bir ödeme gerçekleştirmeyecek. Böylece toplamda 2,5 yıllık bir ödemesiz dönem oluşacak. Sonraki dönemlerde ise gelir performansına dayalı, toplam 9,5 yıllık bir finansman modeli oluşturulacak
(6).Spor dünyasında gelir getirmeye yönelik en önemli uygulamalardan olan sponsorluk stratejisinin kullanımında; Bankalar, milyonlarca takipçisi olan sporculara, spor adamlarına, spor kulüplerine ve spor organizasyonlarına ayni ve nakdî olarak destek olarak, sporun gelişmesine ve yaygınlaşmasına katkı sağlamakta, hedef kitlelerine ulaşmalarını kolaylaştırarak müşterilerini artırmaktadırlar ve vergi avantajlarından faydalanmaktadırlar.
Kaynaklar
1- Karademir T. ve Ark. Spor Sponsorluğunda Sektörel Yaklaşımlar, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2009, VII (4) 151-157
2-https://circlelove.co/spor-sponsorlugu
3-https://www.ekonomist.com.tr/kapak-konusu/spora-sponsor-akini.html/2
4-Eda Doğru, Hasan Durucan, Bankaların Halkla İlişkiler Faaliyetlerinde Sponsorluğun Yeri, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt/Volume 4, Sayı 1, 2021
5- https://blog.anasponsor.com/2020-2021-super-lig-detayli-sponsorluk-infografigi/
6-https://www.aa.com.tr/tr/spor/dort-buyuk-kulup-ile-bankalar-arasinda-finansal-yeniden-yapilandirma-sozlesmesi-imzalandi/2181833