HALKA ARZLARIN GÖLGESİNDE KURUMSAL YÖNETİMİN ÖNEMİ
Deyim yerindeyse tam bir halka arz çılgınlığı yaşıyoruz. Borsa İstanbul’da 2023 ekim itibarıyla 43 şirket halka arz edildi ve halka arz büyüklüğü 61.931.344.300 TL’sına ulaştı. Halka arzların da etkisi ile pay piyasasındaki yatırımcı sayısı 8 milyonu aştı.
Halka arz edilen şirket sayısı ve yatırımcı sayısı artışıyla kurumsal yönetimin önemi de gittikçe artıyor. Peki kurumsal yönetim nedir ve yatırımcılar için neden önemlidir?
Kurumsal yönetim, şirketleri yönetmek ve yönlendirmek için oluşturduğumuz yapı ve süreçler sistemidir. Şirketin paydaşları arasındaki hak ve sorumlulukları belirler ve kurumsal ilişkiler konusunda alınacak kararlar için kuralları ve prosedürleri ifade eder. Şirketin paydaşları arasındaki önemli aktörler, hissedarlar, yönetim kurulu ve şirket yöneticileridir. Kurumsal yönetim şirket paydaşları arasında şeffaf ve hesap verilebilir süreçler ve sistemler oluşturarak sahiplik ve yönetimi birbirinden ayırır.
İyi bir kurumsal yönetim yatırımcıları şirkete çeker çünkü iyi bir kurumsal yönetim anlayışına sahip şirketlerde, yatırımcılar bilir ki, iş ortamı adil ve şeffaftır, yönetim kurulu ve yöneticiler kararlarından sorumlu tutulur, şirket performansı sürdürülebilirdir ve dolayısıyla şirketin değeri ve hisse performansı artar. İşte yatırımcılar için kurumsal yönetim bu yüzden önemlidir.
İyi bir kurumsal yönetimin 4 unsuru vardır:
İyi yönetim kurulu uygulamaları: Öncelikle yönetim kurulunun iyi yapılandırılmış, doğru kompozisyon ve yeteneklerden oluşmuş olması gerekir. Yönetim kurulunun rol ve sorumluluklarının açıkça belirlenmiş ve anlaşılmış olması, ücretlendirmenin en iyi uygulamalarla uyumlu olması ve eğitim ve öz değerlendirmelerin uygun bir şekilde yapılması gereklidir.
Kontrol ortamı: İyi bir kontrol ortamı için bağımsız bir denetim komitesinin ve iç denetimin varlığı, etkin iç kontrol sisteminin kurulması, kurumsal risk yönetimi çerçevesinin olması, uyum fonksiyonu, yönetim bilgi sisteminin oluşturulması ve bağımsız denetimin yapılması şarttır.
Şeffaf açıklamalar: Finansal ve finansal olmayan bilgilerin, zamanında, doğru ve ulaşılabilir şekilde açıklanması, yüksek kalitede faaliyet raporlarının hazırlanması şeffaf açıklamaları destekleyen unsurlardır.
İyi belirlenmiş hissedar hakları: Azınlık (azlık) hissedar haklarının formalize edilmiş, genel kurul süreçlerinin iyi organize edilmiş olması gerekir. İlişkili taraf işlemleri ve olağanüstü işlemler için politikalar yürürlükte olmalıdır. Ayrıca açıkça tanımlanmış, belirgin bir temettü politikasının olması da önemlidir.
Yönetim kurulu taahhüdü: İyi bir kurumsal yönetimin olmazsa olmazı “tone-at-the-top”tır. Yönetim kurulu, kurumsal yönetim konularını tartışmalı ve kurumsal yönetim komitesi oluşturmalıdır. Kurumsal yönetim gelişim planı oluşturulmalı, kurumsal yönetime gerekli kaynaklar ayrılmalıdır. Politikalar ve prosedürler oluşturulup şirket çalışanları bilgilendirilmeli ve bu politikalara uyulması sağlanmalıdır.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri de bu çerçeve dikkate alınarak hazırlanmış ve Borsa Şirketlerinin bu ilkeleri esas alması öngörülmüştür. Şimdi diyeceksiniz ki; halka arz edilen şirketlerin hepsinin hisse değeri arttı. Evet, ama orta ve uzun vadede iyi kurumsal yönetime sahip olanların ayrışacağını düşünüyorum. Bununla ilgili araştırmalar da bu tezi kanıtlıyor.
Örneğin, McKinsey’in bir araştırmasına* göre küresel kurumsal yatırımcılar iyi kurumsal yönetime sahip şirketlerin hisselerine %40 daha fazla prim ödemeye hazır. Sonuç olarak, yatırımcı olmak ciddi bir iştir. Yatırımcısı olacağınız şirketi seçerken bakmanız gereken kriterlerden biri de iyi bir kurumsal yönetime sahip olup olmadığıdır.
*McKinsey Global Investor Opinion Survey 2002