Yatırımcıların Çin endişeleri yeniden mi diş gösteriyor?
Küresel piyasaların bir zamanlar en çok konuştuğu ve muhtemelen daha büyük olan bir risk arka planda kabarmaya devam ediyor: Yatırımcılar bir yandan ABD Başkanı Trump ve Washington’da oluşan kaos ortamı, sinirleri geren Avrupa seçimleri, Fed politikalarının yarattığı belirsizlik ve İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma kararıyla meşgulken, diğer yandan küresel piyasaların bir zamanlar en çok konuştuğu ve muhtemelen daha büyük bir risk arka planda kabarmaya devam ediyor: “ÇİN”Hisse senedi piyasalarında yaşanan kriz, düşen para birimi ve artan borç endişeleriyle birlikte Çin’in ilk kez alarm zillerini çalmasından iki yıl sonra, birçok yatırımcı endişelerini bir kenara bıraktı. Hong Kong ve anakara dışındaki diğer piyasalarda işlem gören Çin’li şirketlerin hisseleri borsa krizinin ardından en yüksek seviyeye çıktı ve yatırımcıların Çin’in gelişen teknoloji ve tüketici görünümünü kucaklamasıyla Çin hisseleri diğer gelişmekte olan piyasaları geride bıraktı.Yatırımcıların şüpheciliği ve hükümet müdahalesine hala maruz kalan Çin’de dahi -yakın bir tarihte düşüşe geçmesinden önce- yerel hisse senetleri bu yılın çok büyük bir kısmında yükselişteydi.Çin yatırımlarına karşı bahis yapan varlık yönetim şirketi Crescat Capital kurucusu ve CEO’su Kevin Smith, “Çoğunluk Çin’in iyi bir durumda olduğu konusunda hemfikir” dedi ve ekledi “İnsanlar potansiyel balona bakmıyor, balon gittikçe daha da çok büyüyor.”Uzun bir süredir küresel büyümenin tetikleyicisi rolündeki Çin’in kaderi küresel piyasalardan büyük ölçüde etkileniyor. Yatırımcılar, kısa bir süre içinde Çin hisselerindeki iniş çıkışlardan daha çok etkilenebilirler.Yatırım fonları ve emeklilik fonları tarafından yaygın olarak takip edilen borsa endekslerini derleyen MSCI, Çin’deki A hisselerinin MSCI endeksine eklenmesi olasılığını gözden geçiriyor. MSCI, kararını Perşembe günü açıklayacak.Yatırımcılar da balıklama atlamak için gereken cesareti kazandılar. Goldman Sachs Mart ayında, iyileşen ekonomik büyüme, istikrarlı politikalar ve diğer olumlu gelişmeler nedeniyle yatırımcılara Çin hisselerini artırmaları yönünde tavsiye verdi.Ancak bazı yatırımcılar tekrar endişelenmeye başladı. Bank of America – Merrill Lynch tarafından açıklanan bir ankete göre, 2016 Ocak ayından sonra ilk defa Mayıs ayında fon yöneticileri Çin’i “küresel pazarlarda hoşnutsuz bir sürpriz yaratacak en büyük potansiyel” olarak gösterdiler. Moody’s de 28 yıl sonra Çin’in kredi notunu düşürdü.ENDİŞELERİN ODAĞI: BORÇ ARTIŞ HIZI“Borç”, artan endişelerin odak noktasını oluşturuyor. Ekonomiyi desteklemek adına Çin kredi pompalamaya başladı ve zaten dağ halini almaya başlayan borç yığınına yenilerini ekledi. Uluslararası Ödemeler Bankası’na göre, Çin’in borcu 2016 yılı sonunda gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 257’sine ulaştı, böylelikle ABD’nin yüzde 184 olan oranının çok üzerine çıkmış oldu.Ancak ekonomistleri en çok endişelendiren borç artış hızı. 2007 sonunda Çin’in borcunun GSYH’ya oranı yalnızca yüzde 152 idi.Capital Economics araştırma şirketi Haziran ayında yayınladığı raporunda, Çin’in borcunun diğer tüm büyük ekonomilere göre çok daha hızlı arttığını ve bu durumun devam etmesinin gelişen Asya’nın karşılaşacağı en büyük risk olduğunu belirtti.Son birkaç aydır hükümet bu eğilimi tersine çevirerek kredi büyümesini yavaşlatmaya çalışıyor. Ancak bu adım da Çin’in finansal piyasalarını salladı. Korkulan durum ise, daha sıkı krediler nedeniyle büyümenin yavaşlaması ve ağır borç yükü olan şirketlerin geri ödemelerini yapamayacak konuma gelmesi. Gerilim işareti ise, bankaların birbirlerine borç verirken borçlanma faiz oranlarının yükselmesi oldu.Çin’de politika yapıcılar da daha endişeli görünüyorlar. Mayıs ayı sonlarında hükümet yuan üzerindeki tutumunun sıkılaşacağını belirtti.“YATIRIMCILAR ÇİN TEHDİDİ KONUSUNDA FAZLA KAYITSIZ”Crescat’tan Smith küresel yatırımcıların Çin tehdidi konusunda fazla kayıtsız kaldığına inanıyor. Çin’i “zamanımızın en büyük makro balonu” olarak nitelendiren Smith, durumun “küresel finansal gözlemcilerin iddia ettiği ve diğer ülkelerin tarihsel olarak zora girdiği seviyelerin ötesine geçtiğini” belirtti.Portfolyosunu da bu doğrultuda şekillendirdiğini belirten Smith, Çin hisse senetlerinde kısa pozisyon aldığını söyledi. Mayıs ayından bu yana Smith, e-ticaret siteleri Alibaba Group, JD.com ve arama moturu uzmanı Baidu da dahil olmak üzere New Yok’ta listelenmiş ancak Çin’in finansal sektöründeki belirsizlikten en çok etkilenecek Çin’li şirketlerin hisselerine kısa pozisyon aldı.Yatırımcılar, Çin’in borç yükü ve hükümetin bu durumla başa çıkma yeteneği ve isteği karşısındaki belirsizlik giderilene kadar Çin’den uzak durabilirler. Zürih merkezli GAM’dan Asya menkul kıymet portföyü yöneticisi Jian Shi Cortesi “en büyük krizler insanlar ona bakmadığında ve hükümet bu riski aşmaya çalışmadığında ortaya çıkar. Şimdiye dek Çin iyi idare ediyor. Ancak yönetemediklerinde piyasalar her zaman korkar” diye belirtti.TÜM ANALİSTLER TEDİRGİN DEĞİLAncak Çin’in izleyen tüm analistler tedirgin değil. AXA Yatırım Yöneticileri’nde kıdemli ekonomist Aidan Yao, ekonominin gelecekte sağlıklı bir yapıya kavuşması için gösterilen çabanın olumlu görülmesi gerektiğini söyledi. “Şu anda o kadar endişeli değilim. Politika yapıcılar durumu iyi idare ediyorlar.”Çin analistleri arasında politikaların Çin’in para birimini ve borsasını önümüzdeki aylarda tekrar rayına oturtacağına dair görüş de hakim. Bu yıl Komünist Parti konferansı gerçekleşecek. Herhangi bir sürprizden kaçınmak amacıyla politika yapıcılar da konferanstan önce varlık değerlerinde belirgin değişimleri önlemek için ellerinden geleni yapacaklardır. MSCI’nin Çin hisse senetleri için küresel erişimi genişletip genişletmeyeceği de henüz belli değil.AXA’dan Yao’ya göre, Çin’li regülatörler MSCI’yi kazanmak için iç piyasalara erişimi açtılar. Ancak bu durum, Çin’in problemleri de göz önünde bulundurulduğunda, Çin hisselerine hızlı bir yönelim olarak tercüme edilmemeli. Yao “uzun vadede temkinli davrandıklarını” ve “kolay çıkış olmadığını” bildiklerini söylüyor.