Cari Denge 3 Ay Sonra Açık Verdi
2021 Ağustos ayından bu yana fazla veren cari denge Kasım’da2.68 milyar dolar açık verdi.
Geçtiğimiz yılın aynı döneminde açık3.55milyar dolar düzeyindeydi. Böylece bir önceki ay 15.12 milyar dolar olan 12 aylık birikimli cari açık 14.26 milyar dolar ile 2020 Haziran ayından bu yana gördüğü en düşük seviyeye geriledi.
Dr. Ali Orhan Yalçınkaya
2020 yılı Kasım ayında 3.86 milyar dolar açık veren mal dengesi bu yılın aynı döneminde 3.47 milyar dolar açık verirken, hizmet dengesinin 1.12 milyar dolar fazladan 1.92 milyar dolar fazlaya yükselmesi ve net altın ticaretinin 2.53 milyar dolar açıktan 0.6 milyar dolar fazlaya dönmesi cari dengedeki iyileşmede belirleyici oldu.
12 aylık birikimli net parasal olmayan altın kaynaklı açık 7.12 milyar dolardan 3.98 milyar dolara gerilerken, net enerji ithalatı kaynaklı açık 34.71 milyar dolardan 38.24 milyar dolara yükseldi.Böylece altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı yıllıkta bir önceki aya göre 1.27 milyar dolar artarak 27.97 milyar dolar fazlaya yükseldi.
Birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışların 986 milyon dolar ile yatay seyrettiğini görmekteyiz.
Cari dengenin finansman kalemlerine baktığımızda bir önceki yılın Kasım ayında 287 milyon dolar
düzeyinde olan doğrudan yatırımlar kaynaklı giriş 359 milyon dolara yükselirken, 12 aylık birikimli olarak
7.17 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Portföy yatırımları kaynaklı 1.45 milyar dolar çıkış oldu. DİBS’lerde Hazine kağıtlarından 1,45 milyar dolar, özel sektörün borçlanma araçlarından 459 milyon dolar ile toplamda 1.92 milyar dolarlık çıkış olurken, hisse senetlerine 938 milyon dolarlık giriş gerçekleşti.
Geçtiğimiz yılın Kasım ayında diğer yatırımlar kalemi kaynaklı 2.88 milyar dolar çıkış olurken, bu yıl 2.14 milyar dolar giriş gerçekleşirken bunun efektif girişi kaynaklı olduğu görülüyor. Borç çevirme oranı ise yıllıkta bankalarda yüzde 91.0’e, özel sektörde yüzde 126.9’a yükseldi.
Sonuç olarak Kasım ayında 359 milyar dolar doğrudan yatırım kaynaklı giriş, 1.45 milyar dolar portföy kaynaklı çıkış ve 2.14 milyar dolar diğer yatırım kaynaklı girişin toplamda etkisi 1.05 milyar dolar giriş yönünde olmuştur. Net hata kaynaklı 4.46 milyar dolarlık giriş bu rakamı 5.51 milyar dolara yükseltmiştir.
Cari dengenin de 2.68 milyar dolar açık verdiği dikkate alındığında toplam etkisi Merkez Bankası rezervlerinin Kasım’da2.83 milyar dolar ile artması yönünde olmuştur. Böylece yılık bazda bankanın rezervleri 43.85 milyar dolar, yılbaşına göre ise 37.11 milyar dolar artış kaydetmiştir.
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı öncü veriler, geçtiğimiz yılın Aralık ayında 4.55 milyar dolar olan dış ticaret açığının bu yılın aynı döneminde yüzde 45.9 oranında artarak 6.64 milyar dolara yükseldiğine işaret etmişti.
DHMİ yolcu verileri ise Aralık ayında dış hat yolcu sayısının bir önceki aya göre yüzde 5.3 azaldığını dolayısıyla turizm ve diğer hizmet gelirlerinden gelecek katkının sınırlı olacağına göstermişti.
Bu gelişmeler doğrultusunda 2020 yılın Aralık ayında 3.44 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesinin 4.44 milyar dolar civarında açık vereceğini tahmin etmekteyim.
Bu da 2020 sonunda 35.54 milyar dolar olan cari açığın 2021 yılını 15,25 milyar dolar açık düzeyinde kapatacağı anlamına gelmektedir.
Orta Vadeli Programda (OVP) yıl sonu cari açık gerçekleşme tahmini 21,0 milyar dolar (GSYH’ya oranla yüzde 2.6) olarak öngörülmüştü.
2021 Ağustos ayından bu yana fazla veren cari denge Kasım’da2.68 milyar dolar açık verdi.
Geçtiğimiz yılın aynı döneminde açık3.55milyar dolar düzeyindeydi. Böylece bir önceki ay 15.12 milyar dolar olan 12 aylık birikimli cari açık 14.26 milyar dolar ile 2020 Haziran ayından bu yana gördüğü en düşük seviyeye geriledi.
Dr. Ali Orhan Yalçınkaya
2020 yılı Kasım ayında 3.86 milyar dolar açık veren mal dengesi bu yılın aynı döneminde 3.47 milyar dolar açık verirken, hizmet dengesinin 1.12 milyar dolar fazladan 1.92 milyar dolar fazlaya yükselmesi ve net altın ticaretinin 2.53 milyar dolar açıktan 0.6 milyar dolar fazlaya dönmesi cari dengedeki iyileşmede belirleyici oldu.
12 aylık birikimli net parasal olmayan altın kaynaklı açık 7.12 milyar dolardan 3.98 milyar dolara gerilerken, net enerji ithalatı kaynaklı açık 34.71 milyar dolardan 38.24 milyar dolara yükseldi.Böylece altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı yıllıkta bir önceki aya göre 1.27 milyar dolar artarak 27.97 milyar dolar fazlaya yükseldi.
Birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışların 986 milyon dolar ile yatay seyrettiğini görmekteyiz.
Cari dengenin finansman kalemlerine baktığımızda bir önceki yılın Kasım ayında 287 milyon dolar
düzeyinde olan doğrudan yatırımlar kaynaklı giriş 359 milyon dolara yükselirken, 12 aylık birikimli olarak
7.17 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Portföy yatırımları kaynaklı 1.45 milyar dolar çıkış oldu. DİBS’lerde Hazine kağıtlarından 1,45 milyar dolar, özel sektörün borçlanma araçlarından 459 milyon dolar ile toplamda 1.92 milyar dolarlık çıkış olurken, hisse senetlerine 938 milyon dolarlık giriş gerçekleşti.
Geçtiğimiz yılın Kasım ayında diğer yatırımlar kalemi kaynaklı 2.88 milyar dolar çıkış olurken, bu yıl 2.14 milyar dolar giriş gerçekleşirken bunun efektif girişi kaynaklı olduğu görülüyor. Borç çevirme oranı ise yıllıkta bankalarda yüzde 91.0’e, özel sektörde yüzde 126.9’a yükseldi.
Sonuç olarak Kasım ayında 359 milyar dolar doğrudan yatırım kaynaklı giriş, 1.45 milyar dolar portföy kaynaklı çıkış ve 2.14 milyar dolar diğer yatırım kaynaklı girişin toplamda etkisi 1.05 milyar dolar giriş yönünde olmuştur. Net hata kaynaklı 4.46 milyar dolarlık giriş bu rakamı 5.51 milyar dolara yükseltmiştir.
Cari dengenin de 2.68 milyar dolar açık verdiği dikkate alındığında toplam etkisi Merkez Bankası rezervlerinin Kasım’da2.83 milyar dolar ile artması yönünde olmuştur. Böylece yılık bazda bankanın rezervleri 43.85 milyar dolar, yılbaşına göre ise 37.11 milyar dolar artış kaydetmiştir.
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı öncü veriler, geçtiğimiz yılın Aralık ayında 4.55 milyar dolar olan dış ticaret açığının bu yılın aynı döneminde yüzde 45.9 oranında artarak 6.64 milyar dolara yükseldiğine işaret etmişti.
DHMİ yolcu verileri ise Aralık ayında dış hat yolcu sayısının bir önceki aya göre yüzde 5.3 azaldığını dolayısıyla turizm ve diğer hizmet gelirlerinden gelecek katkının sınırlı olacağına göstermişti.
Bu gelişmeler doğrultusunda 2020 yılın Aralık ayında 3.44 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesinin 4.44 milyar dolar civarında açık vereceğini tahmin etmekteyim.
Bu da 2020 sonunda 35.54 milyar dolar olan cari açığın 2021 yılını 15,25 milyar dolar açık düzeyinde kapatacağı anlamına gelmektedir.
Orta Vadeli Programda (OVP) yıl sonu cari açık gerçekleşme tahmini 21,0 milyar dolar (GSYH’ya oranla yüzde 2.6) olarak öngörülmüştü.