Kapasite toparlandı imalat güveni sınırı aştı
Temmuzda tüketici güveni hafif düşüş gösterse de arz tarafında endeksler iyimsere doğru yükseldi. İmalat sanayisinde kapasite 70 puanın üzerine çıktı. Sektörel güven endeksleri hızlı arttı. İmalatta tablo iyimsere döndü
Recep Erçin
Koronavirüs salgını yüzünden mart, nisan aylarında yaşanan ani duruştan sonra mayısta başlayan dipten dönüş haziranda normalleşme ile belirginleşti. Temmuzda ise hızlandı. Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Berat Albayrak'ın deyişiyle, "Temmuz hazirandan daha iyi oldu." Elbette bu hızlı kredi genişlemesi ve özel kampanyalar sayesinde sağlandı. Ekonomik faaliyetlerin normale dönmesi sanayinin çarklarını hızlandırdı. Bundan sonrası için ihracat kanallarının açık kalması kritik önemde. Yüksek enflasyon, işsizlik ve gelirsizlik kıskacında yoksullaşan halkın, tenceresini ilanihaye borçla kaynatamayacağı unutulmamalı.
HİZMETTE TURİZM ETKİSİ
TÜİK'in tarafından geçen hafta açıklanan tüketici güven endeksinde yüzde 2.7 düşüş görüldü. Endeksin alt kırılımlarını incelemiş, faizlerdeki artış ve kampanyaların sonlanmaya başlamasının güvendeki düşüşte etkili olduğunu aktarmıştık. Talep kısmında temmuz ayında hafif bir düşüş olurken, arz tarafında ise hızlanma oldu. TÜİK'in açıkladığı sektörel güven endekslerine baktığımızda mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi temmuzda bir önceki aya göre; hizmet sektöründe yüzde 20.2, perakende ticaret sektöründe yüzde 9.6 ve inşaat sektöründe yüzde 11.6 arttı.
Böylece perakende güveni 94.6, inşaat güveni 87 ve hizmet sektörü güveni 66.7 oldu. Turizm sektörü henüz çok düşük kapasitelerde olduğundan hizmet güveni sektörün açılmasıyla hızlı toparlansa da henüz oldukça düşük seviyelerde.
İNŞAATTA İSTİHDAM ARTACAK
Endeksin (hizmet) altı kırılımında önümüzde üç ayda hizmetlere olan talebe yönelik endeks 90.3 oldu. İnşaat ve perakendede bu endeks 100'ün üzerinde oluşacak iyimserliğe işaret etti. İnşaatta gelecek üç ayda çalışan sayısı beklentisi de 100'ün üzerine çıktı. Yine geçen ay olduğu gibi temmuzda da gelecek üç aydaki fiyat beklentisi endeksi üç sektörde de 100'ün üzerine oluştu. Bu da mal ve hizmetlerde fiyat artışı anlamına geliyor.
BEKLENTİLER YUKARI ÇEKTİ
Merkez Bankası da dün reel kesim güveni ve imalat sanayisinde kapasite kullanımı temmuz sonuçlarını açıkladı. Buna göre, imalatta kapasite kullanımı 4.7 puan artışla yüzde 70.7 oldu. Salgın krizi öncesi kapasite 75'ler düzeyindeydi. Ağustos 2018'deki kur şokundan önce ise yüzde 80'leri görmüştü. Türkiye'nin üretim imkanları eğrisini yukarı taşıyacak yeni yatırımların olması için kapasite kullanımının yeniden yüzde 80'lere gelmesi gerekiyor.
Bu anlamda daha gidilecek 10 puanlık zorlu bir yok var. Yani veriler iyimserlik gösterse de henüz tam anlamıyla ısınmış bir üretim motorundan söz edemiyoruz. Temmuzda reel sektörün güveni 8.1 puan artarak 100.7 seviyesine geldi. Salgın yüzünden alınan tedbirler kapsamında yaşanan ani duruşla birlikte reel kesim güveni dört aydan beri 100 puanın yani iyimser seviyenin altındaydı. Temmuz ayıyla birlikte reel kesimde güven iyimsere döndü. Endeksin alt kırılımlarına baktığımızda gelecek üç aya ilişkin beklentilerdeki iyimserliğin endeksi yukarı çektiği, mevcut durumun sadece dip yaşanan aylardan iyi olduğu görüldü.
'ÇARKLARI DAHA HIZLI ÇEVİRELİM'
Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Temmuz verilerine maşallah. Sektörel güven endekslerindeki artışın ardından reel kesim güven endeksi de 8.1 puan artarak 100.7 seviyesine çıktı. Kapasite kullanım oranı da temmuzda 4.7 puan artarak yüzde 70.7’ye yükseldi. Çarkları hep beraber daha hızlı çevirelim" mesajı verdi. "Ekonomimiz adım adım yeniden yükseliyor. Türkiye ekonomisi üzerine yapılan kötümser tahminler inşaallah yine boş çıkacak" diyen Albayrak, Borsa endeksinden iki sıfır atılmasına ilişkin de, "Yeni bir dönem, yeni bir hafta, yeni bir başlangıç… 23 yıl sonra Borsa İstanbul’da endekslerden iki sıfır atıyoruz, sadeleşiyoruz. Tüm yatırımcılarımıza hayırlı olsun" ifadelerini kullandı.