2022 Gerçekleşmeleri ve 2023 Beklentileri
İçinde bulunduğumuz yıl genel olarak yılın ilk çeyreğinde başlayan Rusya-Ukrayna gerginliği ile birlikte yüksek enflasyonun devam ettiği ve bununla mücadele için birçok ülke merkez bankasının faizleri yükselttiği bir yıl olarak tamamlanıyor.Yücel Tonguç ERBAŞSon gelen veriler ile ABD’de TÜFE yüzde 7 seviyesinde, İngiltere’de yüzde 11,1 ve Avrupa’da ise yüzde 10,6 olarak gerçekleşti. Diğer taraftan faizler yükselirken resesyon endişeleri de yükselmeye devam ediyor.ABD iki çeyrek daralma yaşadıktan sonra 3. Çeyrekte yüzde 2,6 büyüdü. Buna rağmen işsizlik oranı son açıklamada yüzde 3,7 seviyesine yükselirken istihdamda gerileme son 3 aydır devam ediyor.Euro Bölgesi yüzde 2,1 son çeyrekte büyürken faiz artışlarına devam eden Avrupa Merkez Bankası, faiz artışı sonrası resesyon endişelerinin yükseldiğini söyledi. Politika faizi ABD’de yüzde 4 ve Aralık ayında toplantıda yüzde 4,5 seviyesine yükseltilmesi bekleniyor. Buna bağlı olarak tahvil faizlerinde yükselişin devam ettiğini görüyoruz.Salgında yüzde 0,90 seviyesine gerileyen ABD 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 4,25 seviyesine yükseldikten sonra enflasyonda yaşanan geri çekilmeye paralel yüzde 3,80 seviyelerinde seyrediyor.Faizler yükselirken ABD’de resesyon olasılığı yüzde 62,50 ve Avrupa’da ise yüzde 80 seviyesine kadar bu beklenti yükseldi.Küresel piyasalarda açıklanan Satın Alma Müdürleri Endekslerinde (PMI) genel olarak 50 seviyesi altında gerçekleşmeler devam ediyor. Bu gösterge de küresel yavaşlamanın göstergelerinden biri olarak değerlendirilebilir.Küresel 2023 yılı beklentilerine gelince Uluslar Arası Para Fonu (IMF) 2023 yılında dünyada yüzde 2,7 büyüme beklerken gelişmekte olan ülkelerde ortalama yüzde 3,7 büyüme olacağını öngörüyor.Enflasyonda ise gelişmiş ülkelerde yüzde 4,4, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 8,1 gerçekleşme bekleniyor. OECD beklentilerinde ise G20 ülkelerinde enflasyon yüzde 6,6, ülke bazlı ABD’de ise yüzde 3,4 beklentisini paylaştı.Büyüme tahminlerinde ise dünyanın yüzde 2,2 büyüyeceğini öngörürken, beklentilerini aşağı yönlü revize ederek G20 ülkelerinde yüzde 2,2 dünya büyümesine paralel beklentilerini paylaştı.Sonuç olarak 2023 yılının da özellikle gıda ve enerji fiyatlarında yaşanan yüksek seyrin devam edeceği, bununda merkez bankalarının faiz artışlarına devam etseler bile faiz artış hızında yaşanacak yavaşlama ile birlikte yüksek enflasyon ve ortalamaların üzerinde yüksek faiz ile devam edileceğini söyleyebiliriz.Bunun yanında merkez bankaları bilanço küçültme stratejilerine devam ederken paranın maliyetinin artması ve para miktarının azalması yurt dışı piyasalarda kripto varlıklar ile birlikte borsalarda da baskının devam etmesine neden olabilir.Yurt içi gelişmelere gelince 2022 yılı başlamadan uygulamaya başladığımız kur korumalı mevduat sistemi ile birlikte ekonomik modelimizi değiştirerek düşük faiz ortamında istihdam, üretim, ihracat ve yatırım başlıkları altında yeni ekonomik model üzerinde bir yıl gerçekleşmesi oluyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yıla yüzde 14 politika faizi ile başladıktan sonra yılın ilk yarısını tamamladıktan sonra ekonomik verilerde yaşanan yavaşlama sinyalleri ile birlikte politika faizini indirmeye başlayacağını ifade etti.Ekim ayında 150 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdikten sonra Kasım ayı toplantısında da aynı şekilde faiz indirimine devam edeceğini ve bu yıl için programını tamamlayacağını yayınladığı toplantı metninde deklare etti.Dolayısıyla yılı tek haneli yüzde 9 seviyesinde politika faizi ile kapatacağız. Ekonomik gelişmelere gelince; İmalat sanayi PMI verisi yüzde 46,4 seviyesinde ve son 8 aydır geriliyor.Tüketici güven endeksi yüzde 76,2 reel kesim güven endeksi ise son dönemde düşüş yaşamasına rağmen 100,3 seviyesinde. Aynı şekilde sanayi üretimi giderek azalan ivmenin devam etmesi ile yıllık yüzde 0,4 seviyesine kadar geri çekildi.Cari işlemler dengesinde 12 aylık veriler dikkate alındığında 40 Milyar doların üzerinde açık gerçekleşmiş durumda. 2022 yılında yaşanan kur yükselişi ile birlikte enflasyonda artış TÜFE bazlı yıllık yüzde 85,51 seviyesine yükselirken ÜFE ise 157,69 seviyesinde bulunuyor.TCMB son enflasyon raporunda bu yıl sonu için yüzde 65,2 enflasyon gerçekleşmesi bekliyor. OECD ise bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 71 seviyesinde gerçekleşeceğini önümüzdeki yıl ise yüzde 40,8 beklentisi olduğunu açıkladı.Aynı kurum büyüme tahminlerinde bu yıl Türkiye’nin yüzde 5,4 gelecek yıl ise yüzde 3 büyüyeceği düşünülüyor. 2023 yılı genelinde tahıl yolu koridoru anlaşmasının devam etmesi bekleniyor.Bunun yanı sıra Avrupa’da enerji krizi devam edecek ve küresel reseyon endişelerinin yoğunlaşacağını ve bu gelişmelerin küresel faiz artış furyasını durduracağını düşünüyoruz.Rusya-Ukrayna savaşı yeni yılda da sürecek ve gelişmeler yakından takip edilecek. Yurt içinde bizim için seçim yılı olarak değerlendirebiliriz. Enflasyonda geçen yıldan kalan baz etkisi ile sınrılı geri çekilmeler görülebilir.Diğer taraftan seçim arifesinde cari açıkta artış ve bütçe dengesinde bozulmalar görülebilir. Seçime kadar kasım ayında TCMB’nin 150 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdikten sonra yüzde 9 politika faizi ile devam edeceğini düşünüyoruz.Genel olarak yılın ilk yarısında seçim atmosferinin giderek yoğunlaştığı bir zaman dilimi içinde olacağız. Kurda ve enflasyonda geri çekilmeler sınırlı kalmaya devam ederken özellikle son dönemde Borsa İstanbul’da yaşanan yükselişin ardından bu ivmeyi yakalamasına destek olan faiz indirimleri sonlanacak, büyüme verileri 3. ve 4. Çeyrekte yavaşlama eğilimine girecek,enflasyonun şirket ciro ve karlılıklarına etkilerinin sınırlı kaldığını göreceğiz ve yurt dışında resesyon endişelerinin artması baskısı yaratması beklenebilir.Diğer taraftan emeklilik ve asgari ücrete yapılacak yeni yıl düzenlemesi ile seçim öncesinde kamunun yapacağı yatırımların artması beklentileri ekonomik aktivitede canlılığı devam ettirebileceğini düşünüyoruz.Özetle yurt dışında ve yurt içinde zorlu bir yeni yıl bizleri beklemekte genel olarak riskli varlıklarda kaçışların olabileceğini unutmadan yatırım tercihleri düşünülmeli diye düşünüyoruz.
İçinde bulunduğumuz yıl genel olarak yılın ilk çeyreğinde başlayan Rusya-Ukrayna gerginliği ile birlikte yüksek enflasyonun devam ettiği ve bununla mücadele için birçok ülke merkez bankasının faizleri yükselttiği bir yıl olarak tamamlanıyor.Yücel Tonguç ERBAŞSon gelen veriler ile ABD’de TÜFE yüzde 7 seviyesinde, İngiltere’de yüzde 11,1 ve Avrupa’da ise yüzde 10,6 olarak gerçekleşti. Diğer taraftan faizler yükselirken resesyon endişeleri de yükselmeye devam ediyor.ABD iki çeyrek daralma yaşadıktan sonra 3. Çeyrekte yüzde 2,6 büyüdü. Buna rağmen işsizlik oranı son açıklamada yüzde 3,7 seviyesine yükselirken istihdamda gerileme son 3 aydır devam ediyor.Euro Bölgesi yüzde 2,1 son çeyrekte büyürken faiz artışlarına devam eden Avrupa Merkez Bankası, faiz artışı sonrası resesyon endişelerinin yükseldiğini söyledi. Politika faizi ABD’de yüzde 4 ve Aralık ayında toplantıda yüzde 4,5 seviyesine yükseltilmesi bekleniyor. Buna bağlı olarak tahvil faizlerinde yükselişin devam ettiğini görüyoruz.Salgında yüzde 0,90 seviyesine gerileyen ABD 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 4,25 seviyesine yükseldikten sonra enflasyonda yaşanan geri çekilmeye paralel yüzde 3,80 seviyelerinde seyrediyor.Faizler yükselirken ABD’de resesyon olasılığı yüzde 62,50 ve Avrupa’da ise yüzde 80 seviyesine kadar bu beklenti yükseldi.Küresel piyasalarda açıklanan Satın Alma Müdürleri Endekslerinde (PMI) genel olarak 50 seviyesi altında gerçekleşmeler devam ediyor. Bu gösterge de küresel yavaşlamanın göstergelerinden biri olarak değerlendirilebilir.Küresel 2023 yılı beklentilerine gelince Uluslar Arası Para Fonu (IMF) 2023 yılında dünyada yüzde 2,7 büyüme beklerken gelişmekte olan ülkelerde ortalama yüzde 3,7 büyüme olacağını öngörüyor.Enflasyonda ise gelişmiş ülkelerde yüzde 4,4, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 8,1 gerçekleşme bekleniyor. OECD beklentilerinde ise G20 ülkelerinde enflasyon yüzde 6,6, ülke bazlı ABD’de ise yüzde 3,4 beklentisini paylaştı.Büyüme tahminlerinde ise dünyanın yüzde 2,2 büyüyeceğini öngörürken, beklentilerini aşağı yönlü revize ederek G20 ülkelerinde yüzde 2,2 dünya büyümesine paralel beklentilerini paylaştı.Sonuç olarak 2023 yılının da özellikle gıda ve enerji fiyatlarında yaşanan yüksek seyrin devam edeceği, bununda merkez bankalarının faiz artışlarına devam etseler bile faiz artış hızında yaşanacak yavaşlama ile birlikte yüksek enflasyon ve ortalamaların üzerinde yüksek faiz ile devam edileceğini söyleyebiliriz.Bunun yanında merkez bankaları bilanço küçültme stratejilerine devam ederken paranın maliyetinin artması ve para miktarının azalması yurt dışı piyasalarda kripto varlıklar ile birlikte borsalarda da baskının devam etmesine neden olabilir.Yurt içi gelişmelere gelince 2022 yılı başlamadan uygulamaya başladığımız kur korumalı mevduat sistemi ile birlikte ekonomik modelimizi değiştirerek düşük faiz ortamında istihdam, üretim, ihracat ve yatırım başlıkları altında yeni ekonomik model üzerinde bir yıl gerçekleşmesi oluyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yıla yüzde 14 politika faizi ile başladıktan sonra yılın ilk yarısını tamamladıktan sonra ekonomik verilerde yaşanan yavaşlama sinyalleri ile birlikte politika faizini indirmeye başlayacağını ifade etti.Ekim ayında 150 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdikten sonra Kasım ayı toplantısında da aynı şekilde faiz indirimine devam edeceğini ve bu yıl için programını tamamlayacağını yayınladığı toplantı metninde deklare etti.Dolayısıyla yılı tek haneli yüzde 9 seviyesinde politika faizi ile kapatacağız. Ekonomik gelişmelere gelince; İmalat sanayi PMI verisi yüzde 46,4 seviyesinde ve son 8 aydır geriliyor.Tüketici güven endeksi yüzde 76,2 reel kesim güven endeksi ise son dönemde düşüş yaşamasına rağmen 100,3 seviyesinde. Aynı şekilde sanayi üretimi giderek azalan ivmenin devam etmesi ile yıllık yüzde 0,4 seviyesine kadar geri çekildi.Cari işlemler dengesinde 12 aylık veriler dikkate alındığında 40 Milyar doların üzerinde açık gerçekleşmiş durumda. 2022 yılında yaşanan kur yükselişi ile birlikte enflasyonda artış TÜFE bazlı yıllık yüzde 85,51 seviyesine yükselirken ÜFE ise 157,69 seviyesinde bulunuyor.TCMB son enflasyon raporunda bu yıl sonu için yüzde 65,2 enflasyon gerçekleşmesi bekliyor. OECD ise bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 71 seviyesinde gerçekleşeceğini önümüzdeki yıl ise yüzde 40,8 beklentisi olduğunu açıkladı.Aynı kurum büyüme tahminlerinde bu yıl Türkiye’nin yüzde 5,4 gelecek yıl ise yüzde 3 büyüyeceği düşünülüyor. 2023 yılı genelinde tahıl yolu koridoru anlaşmasının devam etmesi bekleniyor.Bunun yanı sıra Avrupa’da enerji krizi devam edecek ve küresel reseyon endişelerinin yoğunlaşacağını ve bu gelişmelerin küresel faiz artış furyasını durduracağını düşünüyoruz.Rusya-Ukrayna savaşı yeni yılda da sürecek ve gelişmeler yakından takip edilecek. Yurt içinde bizim için seçim yılı olarak değerlendirebiliriz. Enflasyonda geçen yıldan kalan baz etkisi ile sınrılı geri çekilmeler görülebilir.Diğer taraftan seçim arifesinde cari açıkta artış ve bütçe dengesinde bozulmalar görülebilir. Seçime kadar kasım ayında TCMB’nin 150 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdikten sonra yüzde 9 politika faizi ile devam edeceğini düşünüyoruz.Genel olarak yılın ilk yarısında seçim atmosferinin giderek yoğunlaştığı bir zaman dilimi içinde olacağız. Kurda ve enflasyonda geri çekilmeler sınırlı kalmaya devam ederken özellikle son dönemde Borsa İstanbul’da yaşanan yükselişin ardından bu ivmeyi yakalamasına destek olan faiz indirimleri sonlanacak, büyüme verileri 3. ve 4. Çeyrekte yavaşlama eğilimine girecek,enflasyonun şirket ciro ve karlılıklarına etkilerinin sınırlı kaldığını göreceğiz ve yurt dışında resesyon endişelerinin artması baskısı yaratması beklenebilir.Diğer taraftan emeklilik ve asgari ücrete yapılacak yeni yıl düzenlemesi ile seçim öncesinde kamunun yapacağı yatırımların artması beklentileri ekonomik aktivitede canlılığı devam ettirebileceğini düşünüyoruz.Özetle yurt dışında ve yurt içinde zorlu bir yeni yıl bizleri beklemekte genel olarak riskli varlıklarda kaçışların olabileceğini unutmadan yatırım tercihleri düşünülmeli diye düşünüyoruz.