2020 YILI İLK ÇEYREK EKONOMİK GÖRÜNÜM
KOVID-19 salgını karşısında birçok hükümetin salgın eğrisini düzleştirmeye yönelik aldığı önlem dünyayı en az üç aylığına benzeri görülmemiş bir durma noktasına getirdi.
Dr. İlknur Üner
Ocak ayından itibaren salgın üç aşamada kendini gösterdi: Önce Çin merkezli bir arz şoku küresel ticareti etkileyerek tedarik zincirlerinde aksaklık yarattı, daha sonra yatırımcıların resesyonun kaçınılmaz olduğunu anlamasıyla finansal piyasalar çözülmeye başladı ve şimdide; Çin, Avrupa ve ABD, hem tüketim hem de yatırım harcamalarını olumsuz etkileyen ciddi bir talep şokuyla karşı karşıya.
Politika yapıcıları bu olağanüstü zamanda resesyon eğilimini önlemek için olağanüstü önlemlere yöneldi. AMB’nin 1,1 trilyon euroluk ve Fed’in 1,5 milyar dolarlık likidite imkanlarından ile birlikte dünya çapında sağlanan iş-dostu mali desteklere kadar herşey nakit akışı krizini atlatmak, daha derin bir likidite krizini önlemek ve ekonomiyi korumak için yapılmaktadır.
Politika yapıcılar; nakit akışı krizini hafifletmeye, daha derin bir likidite krizini önlemeye ve ekonomiyi korumaya odaklandı. Mali politikalar:
Dr. İlknur Üner
Ocak ayından itibaren salgın üç aşamada kendini gösterdi: Önce Çin merkezli bir arz şoku küresel ticareti etkileyerek tedarik zincirlerinde aksaklık yarattı, daha sonra yatırımcıların resesyonun kaçınılmaz olduğunu anlamasıyla finansal piyasalar çözülmeye başladı ve şimdide; Çin, Avrupa ve ABD, hem tüketim hem de yatırım harcamalarını olumsuz etkileyen ciddi bir talep şokuyla karşı karşıya.
Politika yapıcıları bu olağanüstü zamanda resesyon eğilimini önlemek için olağanüstü önlemlere yöneldi. AMB’nin 1,1 trilyon euroluk ve Fed’in 1,5 milyar dolarlık likidite imkanlarından ile birlikte dünya çapında sağlanan iş-dostu mali desteklere kadar herşey nakit akışı krizini atlatmak, daha derin bir likidite krizini önlemek ve ekonomiyi korumak için yapılmaktadır.
Politika yapıcılar; nakit akışı krizini hafifletmeye, daha derin bir likidite krizini önlemeye ve ekonomiyi korumaya odaklandı. Mali politikalar:
- kredi hatları ve kamu garantileriyle şirketlerin hissedebileceği nakit akış baskılarını hafifletmeye ve harcamalarını ertelemeye (vergiler, faizler, elektrik, su vs ödemeleri vb)
- sosyal güvenlik ağlarını güçlendirmek ve gelir sübvansiyonları sağlamak yoluyla hanehalkı gelirine destek vermek üzerine tasarlandı.
- ilk çeyreğinde Türkiye ekonomisinde ise;
- Takvim etkilerinden arındırılmış Sanayi üretimi (SÜ), Ocak ve Şubat ayında yıllık bazda sırasıyla %7.9 ve %7.5 artmıştır.1.çeyreğin ilk iki ayında görülen ekonomik canlanmaya rağmen COVID19’ün olumsuz etkisinin Mart ortasından itibaren hızlandığına görülmektedir.
- Yıllık enflasyon ise mevsimsel etkiler, olumsuz gıda fiyatları ve talepteki toparlanmanın etkileriyle Aralık ayındaki %11.84 seviyesinden Şubat ayında %12.35 seviyesine yükseldi. Petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle zayıf kalan maliyet yönlü baskılar enflasyonun Mart ayında %11.86 gerçekleşti.Yurt-içi üretici fiyat enflasyonu, ilk çeyrekte tek haneli seviyelerde kalarak maliyet yönlü baskıları azalttı ve ÜFE Mart ayında %8.5 seviyesinde gerçekleşti.
- Cari işlemler dengesi, şubat ayında 1.2 milyar dolar açık vererek 12 aylık kümülatif cari işlemler dengesinin Aralık ayında 8.7 milyar dolar (GSYH’nın %1.2) fazladan Şubat ayında 6.1 milyar dolar fazlaya (GSYH’nın %0.8) gerilemesine neden oldu.
- 2020 yılının ilk çeyreğinde, bütçe harcamaları yıllık bazda %12.1 artarken, gelirler ise aynı dönemde %17.2 arttı.
- Merkez Bankası, Ocak ve Şubat 2020’de faiz indirimlerini sürdürdü. (sırasıyla 75 ve 50 baz puan) Korona virüs etkisinin yayılmasının ardından, Merkez Bankası Mart ayında acil durum toplantısında bir araya gelerek politika faizini 100 baz puan daha indirerek %9.75 seviyesine çekti ve enflasyon görümünü ve büyük merkez bankalarının güvercin duruşu sayesinde daha fazlası için kapıyı açık bıraktı.
- Merkez Bankası Korona virüsünün olası ekonomik ve finansal etkilerine karşı piyasa likiditesini desteklemek için çeşitli önlemler açıkladı.