Temsilci Atamayan Sosyal Medya Ağlarına Reklam Yasağı Getirildi!
Sosyal medya kuruluşlarına ilişkin çeşitli düzenlemeler 2020 sonlarına doğru getirildi. Bu düzenlemelerden en çok tartışma yaratanı ise belirli büyüklükteki sosyal ağlara getirilen Türkiye’de yerleşik temsilci atanması yükümlülüğüydü. İlk başta genel olarak sosyal ağ sağlayıcıları bu düzenlemeye dirense de YouTube, TikTok, LinkedIn, Dailymotion,Rus VKontakte firmaları Türkiye’de temsilcilik atamayı kabul etti. 18 Ocak tarihine dek ise Facebook ve bünyesindeki Instagram ve Twitter, Periscope, Pinterest gibi şirketler bu yükümlülüğü yerine getirmemişti.
Av. Ece Sarıca
Beklendiği üzere, Bilgi Teknolojileri Kurumu (“BTK”) bugün yani 19 Ocak itibariyle, Türkiye’de yerleşik şirketlerin bu yükümlüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıları olan Twitter, Periscope ve Pinterest’e reklam verilmesini yasaklayan kararlarını verdi ve karar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş oldu. Bu karara saatler kala ise ise Facebook ve bünyesinde Instagram son dakika gelişmesi olarak temsilci atamayı kabul ettiğini duyurdu ve bu karar genel olarak hem özel hem de kamu sektöründe oldukça olumlu karşılandı. Konunun bu oldukça büyük iki sosyal ağ sağlayıcı açısından çözüme erişilmesi sanırız ki konuyla ilgili herkes tarafından heyecanlı bir gelişme olarak not edildi.
Nedir Bu “Sosyal Medya Yasası”?
1 Ekim 2020’de yürürlüğe giren ve “Sosyal Medya Yasası” olarak anılan düzenlemeler, aslında2007 senesinde kabul edilen ve internet üzerinden yapılan yayınları düzenleyen temel mevzuattan olan 5156 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkinda Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında getirilen değişikliklerle yapıldı (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/07/20200731-1.htm). Bu düzenlemelerle, ilk defa belirli bir büyüklükte olan sosyal ağ kuruluşların temsilci ataması gerekliliği mevzuatımızda düzenlendi.
Belirtilen düzenleme uyarınca getirilen Ek Madde 4 ile Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcısının; gerek BTK nezdinde gerekse deilgili mevzuat tahtında yükümlülüklerin ve de adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesini temin için yetkili olarak en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesi getirilmektedir. Bu temsilci tüzel kişi olabileceği gibi, gerçek kişi de olabilir. Temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması zorunludur. Sosyal ağ sağlayıcı, bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini BTK’ya bildirmeli ve kolayca görülebilecek şekildekendi internet sitesinde bulundurmalıdır.
Temsilci atanma yükümlülüğüne uygun davranmayan sosyal ağ sağlayıcılara uygulanacak yaptırımlar ise kademelidir. Buna göre, temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, BTK bildirimde bulunur. Bildirimden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde sosyal ağ sağlayıcıya on milyon Türk lirası idari para cezası verilir. Verilen birinci idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde de bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde otuz milyon Türk lirası tutarında ikinci bir idari para cezası verilir. İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün halen yerine getirilmemesi hâlinde Başkan tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz.Ayrıca bu reklam yasağı kararının doğrudan etkisinin yanı sıra, bütünsel bakıldığında dolaylı etkilerinin de olabileceği ve ekonomik-mali düzlemde ve de repütasyon anlamında başka etkilerinin olabileceği de unutulmamalıdır, ki son resmi açıklamalar da bunu göstermektedir.Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde BTK, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecektir. Başvurunun kabulüne ilişkin hâkim kararının uygulanmasından itibaren otuz gün içinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde ise BTK, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan oranına kadar daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecektir. Hâkim ikinci başvuru üzerine vereceği kararında, yüzde elliden düşük olmamak kaydıyla, sunulan hizmetin niteliğini de dikkate alarak daha düşük bir oran belirleyebilecektir. Kararların gereği, bildirimden itibaren derhâl ve en geç dört saat içinde yerine getirilir.
Belirtilen yaptırım süreci devam ederken, sosyal ağ sağlayıcı tarafından temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi hâlinde; verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilir, reklam yasağı kaldırılır ve hâkim kararları kendiliğinden hükümsüz kalır.
Öte yandangetirilen düzenlemeler yalnızca temsilci atanması ile sınırlı değil. Temsilci atandıktan sonra da günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcı, çeşitli yasal sebeplerle içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi gereken içeriklere yönelik olarak kişiler tarafından yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç kırk sekiz saat içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermekle yükümlü olacaktır. Ayrıca, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve belirtilen nitelikteki başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık dönemlerle BTK’ya bildirecektir. Bu rapor, kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayınlanacaktır. Ayrıca, sosyal ağ sağlayıcı Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alacaktır.
Şu Anki Durum ve Temel Tartışma Konuları Nedir?
19 Ocak 2021 tarihi itibariyle BTK’nın temsilci atamayan sosyal ağ sağlayıcıları Twitter, Periscope, Pinterest’e reklam verilmesi yasağı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürülüğe girdi yukarıda belirttiğimiz üzere (https://www.resmigazete.gov.tr/ilanlar/eskiilanlar/2021/01/20210119-4-1.pdf). Reklam yasağı kararının uygulamasının BTK,Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu,Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Vergi Denetim Kurulu ve ilgili tüm kamu kurumlarının hassasiyetle denetleyeceği ve reklam veren şirketlere ceza kesileceği ise yetkililerce tekrar vurgulanmıştır. Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan yaptığı açıklamada, vatandaşların sağlanan hizmetlerden mahrum kalmasını istemediklerini ancak kişisel veriler, gizlilik ve ilgili hakların korunması için gerekenleri yapmaya kararlı olduklarını belirterek bu sosyal ağların da temsilci ataması için gerekli adımları atmalarını arzu ettiklerini ve en son istedikleri yolun bu ağların bant genişliğinin daraltılması olduğunu belirtti.
Düzenlemeler ilk çıktığından bu yana temel tartışma konularına bakarsak; önceliklesosyal ağ devleri temsilci atamayacaklarını belirterek konu ile ilgili çekincelerini ilgili düzenlemenin kaldırılması talebiyle birlikte BTK ve ilgili diğer resmi kurumlar ile paylaşarak çeşitligörüşmeler yaptı. Sebep olaraksa sektörde konuşulan ön plana çıkan temel iki çekince vardı, birincisi bu uygulamanın diğer ülkelerce de takip edilmesi endişesi, yani bir nevi ülkemizde temsilci atanmasının diğer ülkelerde domino etkisi yaratması; ikincisi ise içeriğin kontrol edilmesi yükümlülüğünün uygulamada nasıl uygulanacağı. Yukarıda değindiğimiz, temsilci atandıktan sonra yerine getirilmesi gereken hususların ifade özgürlüğünden sosyal medya sansürüne, kişisel verilerin yerelde tutulmasına kadar geniş yelpazede pek çok tartışma konusunu gündeme getireceği endişesi sosyal ağ sağlayıcılar tarafından dile getirilmektedir.İdare tarafından ise, olumsuz nitelikteki davranışlar içeren içeriklere karşı kamunun korunması sebebiyle düzenlemelerin getirildiği ifade edilmektedir.
Nitekim Facebook temsilci atama kararını 18 Ocak’ta kurumsal bir açıklama ile duyururken, kullanıcıların ifade özgürlüğü haklarını kullanabilecekleri bir platform olduğununaltını tekrar çizdi ve “Türkiye’de yaşayan insanların ifade özgürlüğünün ve diğer insan haklarının korunmasına dair bağlılığımızın değişmeyeceğini kamuoyunun bilgisine sunarız.” diyerek temel değerlerini yineledi. Ayrıca, içerik kaldırma ile ilgili olarak kendi kuralları ile inceleme süreçlerini değiştirmediklerini; bu ilkelere uygun olmayacak şekilde hareket etmeleri için ısrar edilmesi durumunda temsilcilerini geri çekeceklerini de belirttiler. Devletten gelecek taleplerin hem kendi ilkeleri, hem üyesi oldukları Küresel Ağ Girişimi (Global Network Initiative) üyeliğinin getirdiği sorumluluklar doğrultusunda ve Birleşmiş Milletler’in İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri’ne uygun şekilde incelemeye ve değerlendirmeye devam edileceği de belirtildi. Bakan Yardımcısı Sayan da reklam yasağı uygulamasına bir gün kala vatandaşlara güzel bir haber vermek istediğini belirterek karardan duyulan memnuniyeti ifade etti ve sosyal ağların ülkemizde temsilci bulundurmaları ile birlikte taklit hesap, taciz, siber zorbalık, kişilik hakları ihlali gibi olumsuz davranışlara karşı vatandaşlarımız muhatap bulabileceği müjdesini verdi. Bu açıklamalardan anlaşılan, idarenin amacının temel hak ve özgürlüklerden olan ifade özgürlüğü alanında kısıtlama getirmekten ziyade, tüm kullanıcıların temel hak ve özgürlüklerinden olan kişisel haklarını korumak adına bu düzenlemelerin getirildiğidir.
Kısa bir özet ile konuyu toparlarsak; düzenlemeler çıktıktan sonraki gelişmeler bugüne dek şu şekilde cereyan etti:
- Temmuz ayında yayımlanan sosyal ağ sağlayıcıları için getirilen düzenlemeler Ekim ayında yürürlüğe girdi.
- Verilen sürede temsilci atama yükümlülüğünü yerine getirmedikleri için 10M TL tutarındaki ilk idari para cezası belirtilen büyük sosyal ağlara ayrı ayrı kesildi.
- Ardından yine kendilerine tanınan süre içerisinde temsilci atanmadığı için 30MTL tutarında ikinci para cezası da Aralık ayı ortası/sonlarına doğru kesildi. Bu gelişme ardından önce Youtube, ardından LinkedIn temsilci atayacağını duyurdu. Facebook ve Instagram ise konuyu halen değerlendirdiklerini çeşitli platformlarda duyurmutu. Twitter’ın ise, temsilci atama konusuna en uzak şirket olduğu ifade edilmekteydi.
- Aralık 2020’de kesilen ikinci cezadan sonra otuz gün içerisinde de yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağlar için BTK tarafından yasak kararının 19 Ocak 2021 tarihinde verileceği konuşulurken; son dakika gelişmesi olarak 18 Ocak 2021’de Facebook temsilci atayacağını duyurdu. Bu karar hem resmi kurumlar, hem sektör ile büyük-küçük reklam verenler, hem de Facebook ve Instagram kullanıcıları tarafından oldukça olumlu karşılandı.
- Bugün 19 Ocak 2021 tarihindeBTK’nın temsilci atamayan sosyal medya ağlarına reklam verilmesi yasağı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
- İleriki dönemdeyse, üç ay içinde bu yükümlülüğün halen yerine getirilmemesi hâlinde BTK, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecektir.
Çoğu sosyal ağ sağlayıcının temsilci atamasının özellikle pandemi ile beraber daha da dijitale kayan reklamcılık anlayışı açısından ve de küçük işletmeler açısından ekonomik anlamda oldukça olumlu karşılandığını tahmin etmekteyim.Sosyal ağlara getirilen düzenlemelerdeki görünen en önemli problem önemli sayıdaki sosyal ağsağlayıcısı tarafından çözümlenmiş olsa da, ilgili düzenlemelerin temel hak ve özgürlükler açısından uygulamada nasıl etkiler yaratacağının yakından izlenmeye değer olacağı görüşündeyim. Gelişmeleri yine sizlerle beraber beraber takip edeceğiz.
Güzel haberdi https://www.dosya.tc/