MODA EKONOMİSİ,
Ülkemizde çok çalışılmamış bu alanda araştırmaya başlayınca aslında ne kadar çok yazılacak bilgi olduğunu fark ettim.
Özellikle kent kültürü içinde kişilerin kendini kısıtlı zamanda çok hızlı bir şekilde karşıya anlatabilmesi için bir takım toplum tarafından bilinen sembollere ve simgelere ihtiyacı var ve giyim kuşam ve aksesuarlar bunların ilk göze çarpanları. 14. YY da Fransa saray çevresinde statü farkını ortaya çıkarmak için kullanılan moda aslında tüm Avrupa tarihi boyunca ekonomi içinde önemli bir yer tutmuştur.
Sadece Avrupa ile kısıtlayamayız tabi Amerika ve diğer ülkelerde de moda akımları yayılmıştır ancak Moda ve kapitalizm tamamen Avrupa kökenlidir. Kapitalist sistem ile moda arasındaki ilişkisi sanıldığının çok daha üstündedir çünkü her ikisi de sürekli yenilenen tüketimle beslenir.
Moda da ürünler eskiden mevsimsel olarak değişirken artık hızlı moda kavramı ile post modern tüketim toplumunda 52 mikro haftada değişmeye başlamıştır. Hızlı ve ucuz olan bu akım tüketimi de hızlandırırken çok fazla, gereğinden fazla giysi ve aksesuar ve ayakkabı tüketimini toplumlara şırınga etmiştir.
2017 küresel tekstil ve giyim sektörünün yarattığı değer 1.7 trilyon Dolar’dır bu miktar 80.9 trilyon Dolar olan dünya gayrisafi milli hasılası içinde önemli bir rakamdır ilaç endüstrisi 1.1 trilyon Dolar ile tekstil sektörünün çok gerisinde kalmıştır. Aynı zamanda dünya geliri senede ortalama % 3.4 büyürken tekstile harcamaları %6’ya yakın bir artış yakalamıştır bunun anlamı tüketim kompozisyonu değişmekte ve gelirimizden çok daha fazlasını moda ve türevlerine harcamaya başlamaktayız.
Dünya çapında yaratılan markaların değeri, fason üretimler, noname satışlar, ikinci el, vintage, online satış, aksesuarlar, teknoloji ile donatılmış kumaşlar için yapılan AR-GE harcamalarına, pamuğun yetismesinden dokunmasına, dikimine, ütüsüne, dağıtımına ve satış elemanlarına ve aksesuarlarına değin uzanan sistem içinde yapılan yatırımlar ve çalışan insan sayısı ekonominin büyüklüğünü anlamamıza yardım eder.
Moda sektörünün negatif etkisi ise küresel anlamda çevreye verdiğimiz zararda kişisel anlamda ise ay sonunda kredi kartları ile bütçemize yansımaktadır.
Tekstil sektörünün ürettiği karbon miktarı global hava taşımacılığının bir sene içinde yarattığı karbon salınımına eşit miktardadır.
Post modern tüketim alışkanlıkları üzerinde daha çok tartışmalı ve mutluluğu ve toplum içindeki statümüzün belirlenmesinde dış görünüş kadar bilgi ve entellektüalitenin de önemini tekrar gözden geçirmeliyiz.
Doç.Dr.N.Zeynep Ökten