İthalde yüzde 96 arttı içerde yüzde 75 azaldı
Haziran ayı bütçesinde dikkat çeken gelişmeler yaşandı. Bütçe gelirleri tarafında ithalde alınan KVD'nin geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 95.8 arttığı görüldü. Bunun yanında dahilde alınan KDV yani iç tüketim tarafında yüzde 75 azalış oldu.
Recep ErçinGelir vergisinde yüzde 23'lük bir düşüş meydana gelirken, kurumlar vergisi geçen yıla kıyasla yüzde bin 195 oranında arttı. Yine harç ve diğer bütçe gelirleri kalemlerinde sırasıyla yüzde 120 ve yüzde 125 artışlar görüldü.
FAİZ GİDERİ YÜZDE 40 ARTTI Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı Haziran 2020 ve Ocak-Haziran 2020 bütçe raporuna göre geçen ay bütçe giderleri 85.6 milyar TL, bütçe gelirleri 66.3 milyar TL ve bütçe açığı 19.4 milyar TL olarak kayıtlara geçti. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 79.3 milyar TL ve faiz dışı açık ise 13.1 milyar TL olarak hesaplandı. Buna göre bütçe, haziranda da faiz gideri dışında açık verdi. Altı aylık faiz dışı açık yaklaşık 38.2 milyar TL, toplam bütçe açığı da 109.4 TL'ye ulaştı. Yılın ilk altı ayında faize 71.2 milyar TL ödendi. Geçen yıla göre faiz giderlerindeki artış yüzde 40.4 olarak hesaplandı.Altı ayda bütçe giderleri yüzde 17.3 artarken en fazla artan kalemin faiz giderleri olduğu görüldü.
ÖTV GELİRİ FAİZCİYEYılın ilk altı ayında bütçe gelirleri ise yüzde 13 oranında arttı. En hızlı artan bütçe geliri kalemi yüzde 35 ile kurumlar vergisi oldu. Geçen yıla göre gelir vergisi gelirlerinde yüzde 9.4 düşüş yaşandı. Yine dahilde alınan KDV'de yılın ilk altı aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 18.3 azaldı. Özel tüketim vergisi geliri yüzde 19.6 oranında arttı. Harçlar ve diğer bütçe gelirlerinde de sırasıyla yüzde 22.2 ve yüzde 29.8 artış olsa da 36 milyar TL'lik bu gelirler aynı dönemdeki faiz giderlerinin ancak yarısı kadar oldu. Yılın ilk altı aylık döneminde 105 milyar TL'lik vergi dışı gelir dikkat çekiyor. Maliyede bunlara tek seferlik gelirler gözüyle bakılır. Haziranda da 9 milyar TL'ye yakın vergi dışı gelir artışı var. Vergi dışı gelirleri bir yana bırakırsak bütçenin 2020 Ocak-Haziran dönemindeki en büyük gelir kalemi 77.5 milyar TL ile özel tüketim vergisi. Aynı dönemindeki faiz giderinin 71.2 milyar TL olduğunu dikkate alırsak, vatandaşın ÖTV ile faizciyi fonladığını görürüz.
PANDEMİ ETKİSİ EŞİK OLACAKBütçe gelişmelerini değerlendiren Tera Yatırım Araştırma Birimi Ekonomisti Enver Erkan, şunları söyledi: "Pandemi koşullarından dolayı reel ekonomiyi oluşturan sektörlere verilen destekler ve istihdam piyasası dinamiklerini korumak amacıyla sağlanan teşviklerin devam etmesini bekliyoruz. Bu noktada bütçe giderleri tarafında artan eğilim devam edecektir. TBMM’ye getirilen paket çerçevesinde istihdam desteklerinin uzatılması beklentisinin de artması, bu çerçevede hükümetin önceliğinin pandeminin verdiği hasarların azaltılması olduğunu göstermektedir. Bu çerçevede kısa vadede faizlerin düşürülmesi ile sağlanan tüketim artışının sağladığı vergi gelirleri etkisinin de daha kısa süreli kalmasını bekleriz. Bütçede normalleşme için pandemi ile mücadelenin nihayete erdirilmesi konusu önemli bir eşik olacaktır."
İKTİSATÇI EĞİLMEZ UYARDIİktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez'in kişisel blok sitesi Kendime Yazılar'da kaleme aldığı bütçeye ilişkin yazısındaki değerlendirmeler şöyle oldu: "Faiz dışı denge, 2018 yılında oldukça düşük bir fazla verdikten sonra son iki yıldır giderek artan bir açık veriyor. Bu gelişme borçlanmayı artırıcı bir faktör olarak dikkate alınmalı. Öte yandan bütçenin temel gelirlerini temsil eden vergi gelirlerinin bütçenin esas giderlerini temsil eden faiz dışı giderleri karşılama oranı da hızla düşüyor. Bu karşılama oranı 2017’de yüzde 90’a yakınken bugün yüzde 70’in altında bulunuyor. Bütçe bu eğilimle giderse yılsonunda bütçe açığı oranı yüzde 4-4.5 arasında olacak gibi görünüyor. Bu da Türkiye’nin ekonomideki tek çıpasının kırılmasına yol açmış olacak."
Recep ErçinGelir vergisinde yüzde 23'lük bir düşüş meydana gelirken, kurumlar vergisi geçen yıla kıyasla yüzde bin 195 oranında arttı. Yine harç ve diğer bütçe gelirleri kalemlerinde sırasıyla yüzde 120 ve yüzde 125 artışlar görüldü.
FAİZ GİDERİ YÜZDE 40 ARTTI Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı Haziran 2020 ve Ocak-Haziran 2020 bütçe raporuna göre geçen ay bütçe giderleri 85.6 milyar TL, bütçe gelirleri 66.3 milyar TL ve bütçe açığı 19.4 milyar TL olarak kayıtlara geçti. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 79.3 milyar TL ve faiz dışı açık ise 13.1 milyar TL olarak hesaplandı. Buna göre bütçe, haziranda da faiz gideri dışında açık verdi. Altı aylık faiz dışı açık yaklaşık 38.2 milyar TL, toplam bütçe açığı da 109.4 TL'ye ulaştı. Yılın ilk altı ayında faize 71.2 milyar TL ödendi. Geçen yıla göre faiz giderlerindeki artış yüzde 40.4 olarak hesaplandı.Altı ayda bütçe giderleri yüzde 17.3 artarken en fazla artan kalemin faiz giderleri olduğu görüldü.
ÖTV GELİRİ FAİZCİYEYılın ilk altı ayında bütçe gelirleri ise yüzde 13 oranında arttı. En hızlı artan bütçe geliri kalemi yüzde 35 ile kurumlar vergisi oldu. Geçen yıla göre gelir vergisi gelirlerinde yüzde 9.4 düşüş yaşandı. Yine dahilde alınan KDV'de yılın ilk altı aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 18.3 azaldı. Özel tüketim vergisi geliri yüzde 19.6 oranında arttı. Harçlar ve diğer bütçe gelirlerinde de sırasıyla yüzde 22.2 ve yüzde 29.8 artış olsa da 36 milyar TL'lik bu gelirler aynı dönemdeki faiz giderlerinin ancak yarısı kadar oldu. Yılın ilk altı aylık döneminde 105 milyar TL'lik vergi dışı gelir dikkat çekiyor. Maliyede bunlara tek seferlik gelirler gözüyle bakılır. Haziranda da 9 milyar TL'ye yakın vergi dışı gelir artışı var. Vergi dışı gelirleri bir yana bırakırsak bütçenin 2020 Ocak-Haziran dönemindeki en büyük gelir kalemi 77.5 milyar TL ile özel tüketim vergisi. Aynı dönemindeki faiz giderinin 71.2 milyar TL olduğunu dikkate alırsak, vatandaşın ÖTV ile faizciyi fonladığını görürüz.
PANDEMİ ETKİSİ EŞİK OLACAKBütçe gelişmelerini değerlendiren Tera Yatırım Araştırma Birimi Ekonomisti Enver Erkan, şunları söyledi: "Pandemi koşullarından dolayı reel ekonomiyi oluşturan sektörlere verilen destekler ve istihdam piyasası dinamiklerini korumak amacıyla sağlanan teşviklerin devam etmesini bekliyoruz. Bu noktada bütçe giderleri tarafında artan eğilim devam edecektir. TBMM’ye getirilen paket çerçevesinde istihdam desteklerinin uzatılması beklentisinin de artması, bu çerçevede hükümetin önceliğinin pandeminin verdiği hasarların azaltılması olduğunu göstermektedir. Bu çerçevede kısa vadede faizlerin düşürülmesi ile sağlanan tüketim artışının sağladığı vergi gelirleri etkisinin de daha kısa süreli kalmasını bekleriz. Bütçede normalleşme için pandemi ile mücadelenin nihayete erdirilmesi konusu önemli bir eşik olacaktır."
İKTİSATÇI EĞİLMEZ UYARDIİktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez'in kişisel blok sitesi Kendime Yazılar'da kaleme aldığı bütçeye ilişkin yazısındaki değerlendirmeler şöyle oldu: "Faiz dışı denge, 2018 yılında oldukça düşük bir fazla verdikten sonra son iki yıldır giderek artan bir açık veriyor. Bu gelişme borçlanmayı artırıcı bir faktör olarak dikkate alınmalı. Öte yandan bütçenin temel gelirlerini temsil eden vergi gelirlerinin bütçenin esas giderlerini temsil eden faiz dışı giderleri karşılama oranı da hızla düşüyor. Bu karşılama oranı 2017’de yüzde 90’a yakınken bugün yüzde 70’in altında bulunuyor. Bütçe bu eğilimle giderse yılsonunda bütçe açığı oranı yüzde 4-4.5 arasında olacak gibi görünüyor. Bu da Türkiye’nin ekonomideki tek çıpasının kırılmasına yol açmış olacak."