Bacasız Fabrika; STADYUM
Bacasız endüstri olarak tanımlanan Spor Endüstrisinin, dünya genelinde oluşturduğu spor pazarı yıllık 100 milyar dolara ulaşırken, bu rakamın 130 ülkenin milli gelirinden yüksek olduğu ifade edilerek, Spor endüstrisinin önümüzdeki yıllarda 91 milyar dolar, sonraki yıllarda ise 100 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşması öngörülmektedir. Şüphesiz bacasız spor endüstrisin büyümesine, bacasız fabrikaların yani stadyumlarında katkısı oldukça fazladır.Günümüzde önemli bir işlevlere sahip olan modern stadyumlar, bulunduğu bölgeye, kente önemli ekonomik getiriler sağlamaktadırlar.
Saltuk Antik Stadyumlar kitabında; Stadyumu, bir kentin kalbi olarak tanımlayarak, dolayısıyla kent içinde nasıl bir lokasyonda konuşlandığı oldukça önemli olduğunu vurgulayarak, Tarih boyunca stadyumların, kenti bir arada tutan en önemli değerlerin yakınına inşa edildiğini ifade etmiştir.
Stadyumlarda, üst düzey profesyonel takımlar için son zamanlarda yapılan harcamalar büyük ilgi görmektedir. Amerika’ da 2000 ve 2009 yılları arasında 31 büyük lig stadyumu ve arenası, yaklaşık 8 milyar dolarlık bir kamu harcaması ile tamamlanmış bulunmaktadır.
Kamu kaynaklarının spor tesisleri ve etkinliklerine harcanması, devletlerin her düzeyinde gerçekleşen uluslararası bir yaklaşımdır.
Örneğin Portekiz hükümeti, Avrupa futbol şampiyonası turnuvasına ev sahipliği yapmak için 732 milyon dolar harcamıştır. Güney Kore ve Japonya'nın ortaklaşa yaptığı 2002 Dünya Kupası etkinliğine hazırlanmak için çeşitli Japon yerleşimleri 7 yeni stadyum inşa etti ve 3 diğerini 45 milyar dolarlık bir maliyetle yenilemiş, Güney Kore 10 yeni tesise 2 milyar dolar harcamıştır.
Stadyumlar yerel ekonominin çok yönlü etkilemektedir. Kamu sübvansiyonu açısından ve yerelde ekonomik büyümeye neden olan stadyumların, ekonomiye doğrudan ve dolaylı olumlu etkileri bulunmaktadır. Stadyumların yapım aşamasındaki maliyeti ile inşasında çalışanların istihdamı ve ücretlendirilmesi ile birlikte, stadyumu içinde çevresinde oluşan alış veriş merkezleri, büfeler ve restoranlarda, taraftar ve seyircilerin daha fazla para harcayarak tüketecek olması, yeni satışların oluşmasına, gelirlerin artmasına neden olmaktadır.
Yerel yönetimlerin önemli yatırımları, sporun ekonomik getirilerinin oldukça büyük olması gerektiğini önermektedir. Nitekim, ekonomik yardımlar genellikle spor desteklerinin gerekçesi olarak önerilerek, Takımlar, stadyumlar ve olaylar genellikle ekonomik katalizörler olarak teşvik edilmektedir. Örneğin, 1997'de San Francisco’da, yeni yapılacak olan halka açık bir futbol stadyumu için kampanya başlatan bir grup "Stadyum Kur - İş Yap" sloganını kullanılmıştır.
2015 yılı UEFA finansal raporunda, 174 ülkede yapılan 365 büyük stadyum projesinin 240’nın futbol ve Avrupa ülkelerinde olduğu , yapılan yeni stadyumlardan 167 sinin UEFA üye ülkeler tarafından gerçekleştirilen Futbol stadyumu projeleri olduğu ifade edilmektedir. Raporda Amerika, stadyum gelişiminde dünyaya öncülük ettiği vurgulanarak, ABD’de 2007 yılından bu yana 115 önemli stadyum projesi gerçekleştirildiği, diğer büyük stadyum üreticilerini Brezilya 16 Meksika ve Kanada 5 büyük stadyum projeleri olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Asya’da birkaç ülke stadyum gelişmelerinde aktif durumda olduğu görülmektedir. Irak 6 yeni ve 1 yenileme projesi ile dikkat çeken ülkeler arasında yer almaktadır. Ayrıca Çin ve Katar 2007'den beri tamamlanan stadyum projeleri bulunduğu, Güney Afrika'da 2010 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmasından dolayı stadyum sayılarında artış olduğu görülmüştür.
Raporda ; Türkiye'nin son on yılda 18 stadyum projesi tamamladığını göstermektedir. Bu yatırımların Avrupa'daki tüm büyük küresel stadyum projelerinin yüzde 48'ine tekabül ettiği ve bu da Türkiye'yi sıralamanın en üstüne koymaktadır. Türkiye'yi 2007'den bu yana Polonya ve Rusya olmak üzere 14 yeni büyük stadyum projesi izlemektedir. Liste Almanya ile 8 stadyum, İngiltere 6 ve Fransa 5 ile devam etmektedir. Ayrıca raporda 2013-2017 yılları arasında 58 planlanan yeni kulüp projeleri olduğu önemli bir gelişme olarak değerlendirilmiştir.
“Türkiye'nin son üç yılda başlattığı 27 ildeki 30 stadyum projesine 3.4 milyar dolar harcayacağı, yapılan stadyum yatırımlarının, Türkiye'nin spor altyapısının, ülke çapında yenilenmesi, ülkenin dünyanın en büyük turnuvalarına ev sahipliği yapma haklarını kazanma yeteneklerine büyük bir katkı sağlayabileceği yeni çok amaçlı stadyumların yaygınlığının, ülkenin Dünya Kupası ve Avrupa Şampiyonası gibi 'uluslararası yarışmalara kolayca ev sahipliği yapabileceği' anlamına geldiği Gençlik ve Spor Bakanlığı ve TFF yetkilileri tarafından ifade edilmektedir.
Modern stadyumların uluslararası standartlar da olması, 24 saat hizmet üretecek özelliklere ve kapasiteye sahip olması ile birlikte, yapılan organizasyonların, sayısal çoğunluğu, ulusal ve uluslararası özelliklerine göre, organizasyona katılanların kişisel harcamaları, bilet gelirleri, reklama ve sponsorluk, isim hakkı, tribün gelirleri oldukça yüksek rakamlara ulaşarak, kulüplerin ve bulundukları bölgelerin ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadırlar.
Stadyumların yapım aşamasındaki milyonlarca liralık yatırımları ile istihdamın sağlanması, yapıldıktan sonra yapılan organizasyonlar ile gelirlerin elde edilmesi ve bulunduğu bölge prestij ve imaj kazandırarak dünya genelinde tanınmasını sağlaması açısından ekonomik bir değere sahiplerdir. Modern ve yeni teknolojiler kullanılarak inşa edilen ve edilecek olan bacasız fabrikaların ( stadyumlar) sayısını artması, ülkemizde sağlıklı nesillerin yetişmesine destek sağlaması ile birlikte, şehirlerimizin ekonomik ve sosyo-kültürel gelişmişlik düzeyinin yükselmesine, olumlu imajına ve marka değerinin artmasına önemli katkılar sağlayacaktır.